De gemiddelde moderne mens rijdt met de auto of op de fiets tegenwoordig begeleid door elektronica die als je dat wilt ook nog waarschuwen voor files, snelheidscontroles en zo meer. Alles is terug te vinden in die laatste wonderen der elektronische techniek en wie anno nu nog steeds een wegenkaart hanteert is wel een beetje een archaisch type. Natuurlijk zijn er ook nog bewegwijzering-borden, al dan niet van de ANWB, dus je moet wel een grote oen zijn wil je niet op de juiste plek van bestemming aan komen.
Anders dan bij automobilisten die in ieder geval normaal gesproken over wegen en straten bewogen in de ver achter ons gelegen jaren, was het voor vliegers in hun houten of metalen machines wel een wat andere wereld. Men vloog vaak op bestek, had een kaart op schoot, wist om te gaan met de aloude kompassen en orienteerde zich soms op treinverkeer dat in ieder geval vaak naar een of ander oord reed waar je in geval van nood altijd kon landen in een weiland.
Bij grotere vliegtuigen uit latere periodes was dat uiteraard niet meer aan te bevelen. Dus ging men zich orienteren op radiobakens en zelfs op speciaal neergezette lichtbakens dan wel op weerschepen aangebrachte analoge apparatuur. Zeker toen we oceanen gingen oversteken met onze ‘nieuwe machines’ waren die hulpmiddelen van groot belang. Immers, zonder hulp en met een beetje zijwind zat je aan de andere kant van een zee of oceaan zo maar een paar honderd mijl uit de koers.
Het was niet voor niets dat de meeste vliegtuigen een halve staf aan mensen voorin hadden zitten met een eigen taak. Van bediening van de radio tot navigeren op kaarten en signalen. De piloten vlogen vooral op de aanwijzingen van de rest van die ‘crew’. Met de komst van de toen hypermoderne vliegtuigen als de DC-10 van Douglas kregen we nieuwe computers aan boord die o.a. koersen berekenden en aardig nauwkeurig waren. Maatschappijen die met deze toestellen vlogen (KLM en Martinair o.a.) wezen vol trots op de herkomst van deze apparatuur.
Die stamde uit de ‘Apollo’ ruimtevaart, en laten we wel zijn, die lui in die ruimtetoestellen waren toch maar mooi op de Maan terecht gekomen en reisden ook weer terug. Als we nu zien welke apparatuur we toen als modern zagen is het een wonder dat die Apollo-astronauten niet op Mars zijn geeindigd. Hoe dan ook, na de DC10 volgende in rap tempo steeds nieuwere machines die steeds vaker een cockpit boden met volledig digitale apparatuur. Ingesteld om via satellietnavigatie zelfs de kleinste koersafwijking te voorkomen. Het geeft vertrouwen. En wie wel eens ‘meevliegt’ via Youtube kan zien dat die moderne toestellen ongeveer automatisch van a naar b weten te komen.
Men programmeert vooraf de koers, hoogte, de frequenties van alle radarstations onderweg, de snelheid etcetc. De luchtvaart leverde ook de nodige technologie waarmee wij, simpele automobilisten onze weg kunnen vinden. Of die MacDonalds van de keuze der kinderen…. Dat lukt die lui in de lucht niet. Je zult maar een Boeing 747 of zo zien landen en bij de drive-in van de Mac aankomen voor een rondje BigMacs…. Nee, dat kan nog net niet. Maar voor de rest, zijn we als moderne mens maar ver gekomen. En speelt het weer of zo geen of weinig rol van betekenis meer. Veiligheid voorop, en een zware bui vliegen we gewoon omheen. Kijk, dat missen we nog in de auto. Maar komt vast wel op ons pad….wacht maar af….(Beelden: archief)
Altijd als ik beelden zie van dwarrelende vliegtuigen die bij storm last hebben aan de grond te komen, denk ik terug aan de momenten dat ik zelf in zo’n metalen vogel verkeerde in soortgelijke omstandigheden. heel wat malen meegemaakt. Maar nooit echt ongerust geweest. Wellicht te herleiden naar mijn tweede vlucht ooit, heel lang geleden alweer, als 15-jarige aan boord van een De Havilland Dove rondvluchtkistje van Martinair. Ik was indertijd abonnee van een luchtvaartblad, Cockpit, en dat leverde je elk jaar een kortingbon op voor zo’n vluchtje boven Amsterdam. En na mijn eerste ervaring een paar maanden er voor bij prachtig weer en goed zicht, wilde ik nog wel een keer. Je kon maar beter opschieten met de vlieguren. En zo togen mijn ouders en ik op de fiets naar het toenmalige Schiphol om bij Martin’s Air Charter (want zo heette dat bedrijfje toen nog) aan te melden dat wij wel wilden vliegen. Nu hadden we de pech dat het net op dat moment dievenweer geworden was met regen en onweer waardoor er even geen rondvluchten konden worden gemaakt.
Een zomerse storm was juist toen ons deel. Maar ja onverrichterzake terugfietsen was ook niet alles, dus we namen een bakkie koffie en keken wat rond over het platform. ‘Kom over een uurtje maar terug’ had de prachtige stewardess van de nog zo bescheiden luchtvaartonderneming ons geadviseerd. En dat deden we. Uiteindelijk leek er een gaatje in het wolkendek te ontstaan tussen twee fronten en vond de piloot van de Britse tweemotorige mini-airliner het wel verantwoord om de lucht in te gaan. Om me hen kijkend zag ik niet veel meer dan nevelige regen, maar goed, hij was de baas en ik wilde vliegen. Toen ik ook nog eens naast hem in de cockpit mocht zitten en alles wat de man deed van heel dichtbij meemaakte zorgde dat voor persoonlijke en jeugdige euforie. Vliegen wilde ik. Acht passagiers klommen achter ons in dat smalle toestel, de deur werd gesloten en de piloot startte de twee zuigermotoren. Ik keek professioneel met hem mee of de props wel draaiden. Met gesis van de remmen reden we naar de startbaan. Het regende nog steeds, maar met de ruitenwissers aan was het volgens mij goed te doen. Brullend startten we en draaiden linksom richting Amsterdam.
Hobbelend door de luchtzakken en knokken met de regen en af en toe een onweersflits klommen we naar 300 meter en maakten het verplichte rondje boven de stad. Ik genoot, zag buiten niks behalve wolken en regen, maar lette op de piloot en de instrumenten. Wat een geweldige vlucht. In de landing was het hard werken voor de piloot naast me, maar hij zette de kist uiteindelijk feilloos neer op het zgn. Oostbaantje van Schiphol. We taxieden terug naar de opstelplaats voor het kantoor van MAC. Ik bedankte de piloot en liep naar mijn wachtende ouders toe. Die zagen groen van ellende. Ik snapte het niet. Tot ik van hen hoorde dat op Schiphol tijdens mijn vluchtje groot alarm was geweest voor een Boeing 707 van PanAm die ergens bij Soesterberg in de buurt midden in het onweer was getroffen door de bliksem en ook nog eens rakelings langs een luchtmachtvliegtuig was gevlogen. Chaos aan boord en schade aan de kist het gevolg. Een tussenstop op Schiphol was toen nodig. En mijn moeder zag naar eigen zeggen al visioenen toen ze dacht aan dat kleine vliegtuig met mij er in. Ik was niet onder de indruk. Immers, goede piloot, lekker vliegtuig en ik zat zelf in de cockpit. Kon er gebeuren.? Niks toch? Daarna nooit meer voor iets bang geweest in die kisten. Overigens was de thuisreis op de fiets verschrikkelijk. Het regende intens en we kwamen tot op de draad nat thuis. Vond ik een stuk erger…(Beelden: Yellowbird archief)
In een ruk van Londen naar Sydney vraagt het uiterste van reizigers en bemanningsleden. Maar toch kiest men ervoor. De redenen zullen duidelijk zijn. De druk op de luchtvaart vanwege de vermeende uitstoot en ook die van aandeelhouders op zoek naar rendement zorgen voor dit streven. Tuurlijk is een vlucht met allerlei tussenstops ook niet alles. Datzelfde Qantas vloog vroeger vanuit Londen via Amsterdam en nog een hele reeks tussenstations naar haar eigen thuisland. Maar uitgerekend per stoel waren dat dure tickets. Is dat nu anders? Tuurlijk niet. Onlangs oefende men wat met de splinternieuwe en hypermoderne Boeing 787. Normaal goed voor 256 passagiers, nu zaten er slechts 40 in. Die werden aan alle kanten door doctoren onderzocht vanwege het fysieke welzijn. Ook de bemanning werd zo gemonitord.
Moet wel, want je wordt natuurlijk niet alleen moe van het zitten, ook van de droge en toch wat ijle lucht, het geluid (ook al zijn die nieuwe kisten stil) maar ook het passeren van datum/tijdgrenzen. Want bedenk maar eens dat het verschil tussen New York en Sydney 16 uur bedraagt, wat een extra aanslag op je lijf en leden is. Daarnaast is het allemaal nog wel te doen wellicht in de eerste klasse, maar economy?? Met een stoelruimte van 35cm?? Ik denk niet dat ik er snel aan boord zal stappen. Vliegen is geweldig leuk, het brengt je in een paar uur naar verre bestemmingen. Maar om nu een hele dag in zo’n kist rond te hangen…Ik moet er niet aan denken. Wie van mijn lezers wel??? Ben benieuwd. (Beelden: Yellowbird collectie)
Altijdmijnmening 