Een fysieke scheiding tussen culturen is iets wat we allemaal kunnen bekijken als we eens in onze al dan niet directe omgeving rondkijken. Niemand zal zich verbazen over het feit dat er heel andere mensen wonen in Wassenaar dan in pakweg Oude Pekela, maar dit soort scheidingen der geesten kom je ook al tegen in de grote steden. Tijdens de afgelopen Koningsdagen aan het einde van april maken wij dwars door de stad lange wandelingen om zo de feesten en vrijmarktjes te bezoeken maar ook te zien hoe groot het onderscheid is tussen hen die in bepaalde buurten wonen.
Zo is er een Amsterdam-Oost een enorme scheiding tussen wat er zoal in de Watergraafsmeer woont en de letterlijk hoger gelegen arbeiderswijken van oud-Oost. In de ‘Meer’ wonen veel Yuppen in fraaie huizen en appartementen waarvan de waarde veel ver boven de miljoen euri uitstijgt. De manier waarop men hier het oranjefeest viert is altijd sfeervol, beetje alternatief, maar ook echt gezellig. Kom je boven de Ringvaart loop je door Klein-Marrakesh en is het lastig om nog een Nederlands gezicht tegen te komen. In het chique Zuid gaat het net zo.
De daar woonachtigen spreken een andere taal, en dan bedoel ik dat ze veelal met meel in de mond Nederlands praten. Daarnaast hoor je veel Engels, Japans, en zie je aan de ‘handel’ dat men zichzelf vooral antiekhandelaar waant. Vuilnis wordt hier niet verkocht. Daartoe ben je in Oud-Zuid in die oude buurt van de Pijp en zo meer welkom. Waar je weer vooral Surinaamse, Marokkaanse of Turkse mensen tegenkomt. Andere mensen, andere sfeer, maar zeker niet minder gezellig. Oranje verbindt de culturen. Ook als er veel onderscheid is in inkomen en studie. En ik ga er zonder meer vanuit dat dit voor ons hele (kleine) land geldt. Mensen zijn een product van hun afkomst, opvoeding of opleiding. De een koopt een huis voor een miljoen, de ander is blij de huur van deze maand te kunnen betalen voor een appartement van 50m2. Maakt niemand minder hoor. Leuk was ook dat ik in die dure Watergraafsmeer twee aardige jonge vrouwen hoorde praten met elkaar. De een had vroeger in deze buurt gewoond. Maar zou er nooit meer terug willen. Want die straten…. Ze woonde nu in het Gooi, was goed getrouwd en had vrij uitzicht op alle groen daar. Ze oogde als knap, jong, blond en reed vermoedelijk in een Tesla. Normen en waarden, het gevoel dat je je kunt verheffen boven je oude woonbuurt. Ook al zijn de huizen in haar oude buurt vrijwel net zo duur als in datzelfde Gooi…. Het kan verkeren…(Beelden: Prive)
Onlangs kwam in een gesprek weer de situatie naar voren van een jong mens die geen benul had wat ze in haar verder leven moest kiezen als vakrichting. Herkenbaar, want ik denk dat meer dan de helft van de jongelui geen benul heeft van mogelijkheden en obstakels op weg naar een nieuwe toekomst die inkomen garandeert of een gelukkig leven. Als je niet als prinses van dit land geboren bent is de kans groot dat je ook niet meteen met een afgeronde studie aan je nieuwe leven kunt beginnen. Bij prinsessen toch vaak iets voor de vorm, minder voor het geld. Normale jongens en meisjes moeten er vaak heel hard voor knokken of blokken om nog iets van een diploma te halen. En als ze dit dan hebben behaald is de keuze voor de volgende stap vaak een heel lastige. Niet iedereen kan bankmanager worden, kunstenaar of iets waarbij je weinig hoeft te kunnen en toch rijkdom genereert zoals BN-er of Vlogger. Voor de meeste mensen is het toch een kwestie van wie je kent, welke tips je krijgt of waarheen je hart uitgaat.
Niet altijd met groot succes. Dezelfde naam hebben wil niet zeggen dat je ook hetzelfde talent bezit. Wie het echt niet weet zou trouwens eens moeten denken aan oude vakgebieden die nu langzaam aan een beetje aan het uitsterven zijn. Stoelenmatter, visser, naaimachinemonteur, touwslager, zeilmaker of ambachtelijke houtbewerker. Wie weet wat de gemiddelde mkb-er op dit punt verdient en aan klanten krijgt zou de wens om een modecarriere te volgen of kruidenier te worden nog eens moeten heroverwegen. En toch zie je dat weinig jonge mensen trek hebben in hard werken met de handen. Nee, op kantoor achter een computer trekt meer. Gek genoeg zie je ook dat wat vroeger een droomberoep was, nu aardig uit de mode raakt. Stewardess bijvoorbeeld, verpleegster, buschauffeur of trambestuurder.
Niet voor niets zie je zoveel nieuwkomers in dit land juist op die handmatige beroepen afstevenen. Geldt ook voor overheidsbanen. Die geven zekerheden, goed pensioen, rustige werktijden. En voor piloot moet je een lange weg afleggen die nog duur is ook. Alleen weggelegd voor hen met rijke ouders. Of jongelui die al vaders of moeders kennen die achter het volant zitten of zaten. En als je het echt niet weet….het leger kan ook nieuwe mensen gebruiken. Mag je ook met je handen werken of met de voeten in de modder. Tis een keuze….wellicht de juiste?! (Beelden: Internet/Yellowbird archief)
Nee, gratis is het niet. Maar dan krijg je wel weer veel terug. Met kinderen is dat nog een factor tien erger. En wie er een paar heeft weet dat het familiebudget van de gemiddelde Nederlander aardig onder druk staat. Als je per kind maar eens rekent dat er 30 euro per maand nodig is voor een beetje kleding, dat er zakgeld moet komen, ze op sportclubs willen, tientallen pogingen doen om een of ander instrument onder de knie te krijgen en later willen studeren, snapt dat je per kind duizenden euro’s per jaar aan extra kosten mag opvoeren als boventallige uitgaven op de familiepot. Hoe mensen met een krappe beurs dat doen is mij een raadsel. Soms zie ik op tv wel eens gevallen voorbij komen van vrouwen die een of meerdere kinderen alleen opvoeden. En dan leven in een bijna armoedige situatie. Kinderopvang niet beschikbaar, terugvallen op familie voor zover aanwezig. Het kan verkeren. Dan heb je het met veel kinderen een stukje eenvoudiger.
Klinkt vreemd, maar toch is het zo. Grote gezinnen krijgen als voordeel dat kleding kan worden doorgegeven. Er komt meer ‘Kinderbijslag binnen’, kortom het budget verruimt. Daarbij zijn die grote gezinnen veelal wat gezelliger, leren kinderen dat ze moeten delen en niet voorbestemd zijn als Koning of Koningin Selfie door het leven te gaan en dat de Aarde om de zon draait en de zon niet alleen voor hen individueel schijnt. Is ook wat waard. In arme landen zijn die kinderen een soort verzorgingsgarantie voor later. De opvoeding die ze krijgen is er op gericht om de oude dag van de ouders plezieriger te laten verlopen. De jongere generatie zoekt dan naar middelen om het beter te krijgen en de familie te onderhouden. De migratiestromen laten veel van die bewegingen zien. Geld dat de jongelui verdienen gaat veelal richting thuisland en familie. Dat ligt bij ons toch anders. Ouderen zijn vaak last, worden zelden overeind gehouden door de kinderen maar meer door het sociale systeem. Of je er nu veel hebt of niet. En dat maakt dan weer dat die oudere generaties gezien worden als kostenpost. Het kan verkeren. Maar intussen moet je toch best nadenken over al die aspecten voor je er aan begint. Want gratis is het allemaal niet. En ik kan het weten. Heb zowel het een als het ander toegevoegd aan ons gezin….. En toch…bezint eer gij begint…Het maken is leuk, het krijgen iets minder, het onderhouden een hele klus…(Beelden: Internet/archief)
In de periode waarin ik nog kind was en opgroeide naar jonge volwassenheid was werken iets wat voor de meesten van mijn generatie gewoon in het verschiet lag. Wanneer je dat ging doen werd niet bepaald door het aanbod vanuit werkgevers, nee het zat meer in de wijze waarop jij je studie had geregeld. Nou ja ‘jij’. In de meeste gevallen werd dat gedaan door de school waar je op zat. Aan de hand van criteria als inzet, vlijt, slimheid, maar ook afkomst en mogelijke ervaringen met eerdere kinderen uit hetzelfde gezin. Wie door wilde leren had de toestemming nodig van het schoolhoofd en dat kreeg je maar bij hoge uitzondering. De rest ging als het een beetje mee zat richting ulo of lts. Gelukkig bleef dat laatste me bespaard. Het gebrek aan kluskracht bleek al snel uit mijn cijfers voor handenarbeid. Echt een voldoende haalde ik zelden. Maar ik had voor taal, rekenen, geschiedenis en dat soort dingen altijd bovengemiddelde cijfers. Dat gaf wel een beeld. Nu was er indertijd ook nog zoiets als avondonderwijs.
Een vorm van extra zware belasting voor hen die al vroeg aan het werk gingen. Het inkomen van kinderen speelde indertijd een grote rol in de gezinnen die na de oorlog werkten aan heropbouw en een beetje comfort. Mijn geluk werd bepaald door een meneer van een bankinstelling die actief jongelieden ging werven om toch vooral naar de bancaire wereld over te stappen. Mits je bereid was jarenlang in die avonduren te gaan studeren. Ik was er zo een. Samen met nog wat mensen met wie ik klas of school deelde. En zo kon het gebeuren dat mijn eerste werkkring vooral werd bevolkt door mensen van katholieken huize die elkaar ook nog eens kenden van school. Het bleek een goede greep. Ik kreeg meer gevoel voor discipline dan ik al had gehad voordien, ontdekte hoe leuk werken is, zag ineens voor me welk carrierepad ik zou kiezen en wat ik daarvoor zou moeten doen.
Het werk werd relatief slecht betaald, maar je had wel een echt inkomen. Waarvan ik een deel gebruikte om een bijdrage te leveren aan het gezinsinkomen, maar ook om alvast wat sparen voor ‘later’. Zo was dat in die jaren. Daarnaast bleek na een jaar of twee dat we niet meer op zaterdagochtend hoefden te werken. Er bleef wat vrije tijd over en die werd weer besteed aan een bijbaan links en rechts. O.a. in de brommerhandel van een bevriende relatie van mijn ‘pa’ waardoor ik weer wat extra geld kreeg dat natuurlijk werd besteed aan zaken die me mobiel hielden of bij de tijd. Het kon allemaal en je deed daarnaast dus ook nog de studie in de avonduren, het huiswerk dat niet mis was en je had zelfs ook nog tijd voor andere zaken. Toch was die bank niet zo mijn ding. Het avontuur miste ik, het was allemaal te veel geregeld, te ambtenaar achtig.
En net toen ik besloot om te vertrekken richting mijn toenmalige passie, Schiphol, kwamen bij de bank grote ‘Hollerit-machines’ in gebruik. Voorlopers van de latere computers. Het zorgde voor veel opwinding, maar ook voor afbouw van banen. Van de afdeling waar ik ooit begon (groot 65 mensen) bleek na enige tijd weinig meer over. De mechanisatie van de arbeidsplekken was volop in ontwikkeling. Maar toen werkte ik al weer in een andere job, bij een totaal ander bedrijf en leerde ik iets over vele zaken die ik gewoon leuk vond. Nederlandse taal, in al haar facetten. Of hoe je een vliegtuig moest afhandelen als het grondpersoneel dat niet voor mekaar kreeg. Kwam het toch nog goed met die bromnozem die zijn blikken altijd op de toekomst richtte. Doe ik nog steeds, maar niet meer voor het werk. Dat is nu wel voorbij. Mogen anderen intussen doen.
Altijdmijnmening 