Maar dan over twee dagen…startte de Operatie Overlord. D-Day in de volksmond. Vanuit het westen werd bezet Europa vanaf de Engelse havens in het Zuiden daar aangepakt en zou in de volgende maanden de bevrijding van onze streken plaatsvinden. Britten, Amerikanen, Canadezen maar ook Polen, Fransen en zelfs Nederlanders trokken via de Normandische stranden dat deel van Frankrijk binnen en verdreven daar de Duitsers. Die dachten veilig te zitten achter hun ‘onneembare’ Atlantikwal maar toen het er op aan kwam was ook die betonnen vesting relatief simpel in te nemen. Forten zijn geen bescherming als er vliegtuigen overheen kunnen vliegen. Daarbij was het betreffende invasiegebied murw gebeukt door granaten afgevuurd door een gigantische vloot oorlogsschepen en eskaders bommenwerpers die de grondtroepen vooruit gingen.
Voor de Duitsers kwam de invasie op deze plek als een verrassing. Men verwachtte de geallieerden noordelijker, waar Het Kanaal smaller was. Maar de slimme strategen uit de betreffende landen kozen bewust voor de landingen op de nu zo bekende stranden. Niet dat het allemaal zonder slag of stoot ging. De meeste luchtlandingen verliepen nog wel soepel, maar de jongens die met hun materieel op het strand moesten landen leden zware verliezen. De Duitsers zaten goed ingegraven en schoten op alles wat bewoog. Daarbij hadden ze de nodige obstakels geplaatst op het strand waardoor rijdend materieel maar moeizaam opschoot. Maar langzaam maar zeker werden de Duitsers uit hun bunkers verjaagd, gedood of gevangen genomen en trokken veel andere troepen zich terug op nieuwe defensielinies.
Tanks op weg naar de invasiestranden werden vaak onderschept of vernietigd, de Duitsers verloren hun overwicht. Steeds meer geallieerde troepen kwamen aan wal en toen ze een kunstmatige haven hadden weten aan te leggen stroomden ook tanks en pantserwagens Frankrijk binnen. De jacht op de Duitsers werd geopend. Maar niet zonder dat men zelf zware verliezen moest nemen. De geallieerden hadden daar wel rekening mee gehouden, maar de Duitsers waren toch niet te onderschatten. Doordat de spoorbanen waren opgeblazen dan wel gebombardeerd en geallieerde bommenwerpers en jagers elke beweging van de Duitsers op spoorgebied of wegen direct aanpakten was het aanvoeren van troepen en materieel voor de Wehrmacht vrijwel onmogelijk. Men stond tegenover een overmacht en omdat men aan het Oostfront ook een ongelijke strijd voerde tegen de Russen was versterking van het westelijke front vrijwel ondenkbaar. Binnen een paar maanden was men in onze streken in gevecht met de Duitsers. Ook hier waren die gevechten heftig en we weten wellicht allemaal nog hoe de luchtlandingen bij Arnhem mis liepen doordat de daar gelande troepen te lang moesten wachten op versterking vanuit het zuiden, waar de smalle Nederlandse wegen zorgden voor een hoop vertraging en soms hele tankslagen om vooruit te komen. Hoe dan ook, het is te danken aan al die jongelui van toen die knokten voor onze vrijheid nu. Vrijheid die we nog wel eens lijken te willen verkwanselen aan nieuw dictatoren of sektes dan wel doctrines. Alleen al om wat toen voor ons als volk werd gedaan zouden we dat niet moeten willen en onze vrijheden (als die van meningsuiting) moeten koesteren. Overmorgen denk ik even aan die knullen die in Frankrijk de stranden bestormden. Jullie ook?? (beelden: prive-collectie )
Had ik het vorige week nog over Tatra uit het vroegere Tsjecho-Slowakije en de man die deze vlotte wagens ontwierp, deze keer gaat het over die man zelf. Want Ledwinka krijgt vaak niet de eer die hij verdient. Een man met een missie en die maakte hem tot een grootheid in autoland zonder dat we hem vaak durven vergelijken met Porsche of andere befaamde creatieve lieden die met hun ontwerpen merken wel groot wisten te maken. En dat is dus zeer onterecht. Ledwinka werd in 1878 geboren in Klosterneuburg vlak bij Wenen. Was in eerste instantie een goede maar simpele technische vent die werkte voor de Nesseldorfer-Wagenbau in het gelijknamige Oostenrijkse plaatsje. Maar dit bedrijf werd later Tatra omdat het gebied waarin men gevestigd was onderdeel werd van de provincie Moravië in het nieuwe land Tsjecho-Slowakije. In eerste instantie werkte hij aan rail gebonden voertuigen, later ook bij de productielijnen voor de eerste auto’s die Tatra ontwierp.
Al snel ontwikkelde hij een nieuwe zescilindermotor voor Tatra met een inhoud van 5,3 liter. Tijdens WO1 was hij nog even in dienst bij het Oostenrijkse merk Steyr, ook al zo’n oude naam uit Midden-Europa. Maar in 1921 was hij weer aan de slag bij Tatra. Nu als chef-ontwerper. En dat deed hij met verve. Zo ontwikkelde hij het zgn. ruggengraat-chassis met pendelassen. Een constructie die zorgde dat de Tatra’s moeiteloos over de toen nog relatief slechte wegen van Midden-Europa heen konden komen. Toenmalige concurrenten hadden vaak nog een chassis dat het beste te vergelijken viel met boerenwagens. Starre assen en bladveren moesten daar het comfort verzorgen. Tatra was zijn tijd dus ver vooruit. Later voegde hij daar de luchtgekoelde motoren aan toe, waardoor Tatra later zo beroemd zou worden. Ledwinka ontwikkelde ook de stroomlijncarrosserie.
Ongekend in die tijd. Maar de Tatraplans waren bijna science-fiction-achtige voertuigen tussen alle auto’s die er al decennialang hetzelfde uit hadden gezien. Ledwinka wees andere merken de weg. Wie nu kijkt naar de eerste VW’s ziet dat Porsche goed heeft gekeken naar wat Ledwinka bedacht. De KdF-Wagen en Tatraplans leden wel erg op elkaar. Met dien verstande dat Ledwinka het ontwerp had uitgedacht. Daarbij leerde Ledwinka zijn zoon Erich het vak waardoor zijn manier van denken nog vele jarenlang bij Tatra terug te vinden was. Opvallend was ook dat Adolf Hitler en Tatra wel iets hadden. Hitler had eens in een Tatra gereden en was zo onder de indruk dat hij zijn Kdf-wagen in dezelfde stijl ontwikkeld wilde zien.
En Ferdinand Porsche kon niet veel anders dan het ontwerp van zijn leermeester overnemen. Porsche gaf later toe dat hij ‘over de schouder van Ledwinka had meegekeken toen hij zijn eigen ontwerpen op papier zette’. Tatra wilde daar nog iets tegen doen, maar de invasie van het thuisland door Nazi-Duitsland maakte daar al snel een einde aan. Pas in 1965 werd die rechtszaak alsnog afgehandeld en betaalde VW 1 miljoen Duitse Marken aan de rechthebbenden bij Tatra. Omdat Tatra en Ledwinka in de oorlog gedwongen waren voor de Duitsers te werken, werd hij na de oorlog door het communistische regime in Tsjecho-Slowakije beschuldigd van collaboratie.
Vijf jaar gevangenschap was zijn deel. Toen hij vrijkwam weigerde hij nog langer in zijn thuisland te blijven en vertrok naar München, Daar overleed hij in 1967, 89 jaar oud. Zijn zoon Erich trouwens bleek veel talenten van zijn vader over te hebben genomen. Hij vertrok naar Oostenrijk en ontwierp daar de befaamde Haflinger voor Steyr-Daimler-Puch alsmede de grotere Pinzgauer terreinwagens. En die hadden nog steeds het ruggengraatchassis van de aloude Tatra’s. Vader Hans Ledwinka is intussen opgenomen in de Europese Hall of Fame voor autobouwers. Maar buiten die wereld was hij nog steeds een wat onbekend figuur. Vandaar dat ik er even aandacht aan gaf. (Beelden: Internet/Wiki)
Het CIS (de unie van samenwerkende staten) werd de opvolger. Anno 2016 zien we weer een sterk Duitsland, dat in feit de EU bestuurt, zorgt voor de enorme vluchtelingenstromen vanuit de arme en geplaagde gebieden in Afrika en Midden-Oosten. We zien een Russische Beer die langzaam aan haar verloren gebieden weer inneemt. Goedschiks of kwaadschiks. Een leider aan het roer die de Russen weer zelfvertrouwen schenkt en de defensiemacht opnieuw brengt tot Sovjet-niveau’s. Poetin wordt een soort moderne Tsaar genoemd, Merkel de ‘Leider van Europa’. En de landen die tussen deze twee grootmachten in zitten kijken er naar en weten niet wat ze nu precies moeten. Kiezen of kabelen. Het lijkt er op dat die keuze nog wel eens een lastige kon worden. Feit blijft dat deze landen net als de VS een belangrijke rol spelen in de moderne geschiedenis en vermoedelijk ook de nabije toekomst. In hoop of vrees. En wij in ons kleine landje zullen daar mee moeten leren leven. Of we nu willen of niet.
Altijdmijnmening 