Luther en zijn geschriften..

Luther en zijn geschriften..

Voor mensen uit de protestante hoek is die Maarten Luther een soort van held. Hij schreef allerlei protesten tegen de toen heersende katholieke instituties en nagelde die ook nog eens aan een Duitse kerk. Stond aan de basis van de Reformatie en wilde gelovigen het zuivere geloof van Christus zoals vastgelegd in de Bijbel bijbrengen. Geen rangen en standen meer, geen alles wetende Paus, geen aflaten of vergeving der zonden. Puur geloof en weten dat God je pas later zou beoordelen op dat ware geloof. Minder bekend is dat hij in zijn uitingen ook heel wat fel antisemitische uitingen deed die bij de toenmalige bevolking van Europa gretig aftrek vonden.

Immers, zijn verwijten waren ook die je hoorde bij de katholieken waartoe hij voor zijn revolutie feitelijk behoorde. Wie hadden ook al weer die arme Jezus aan het kruis helpen nagelen? Wie geloofden niet in dat Verlosserverhaal rond de Christusfiguur en erkenden hem ook niet als zodanig? Juist. En dus vond Luther dat hij het anti-joodse gevoel nog wel een beetje mocht aanwakkeren. En hij deed dat met verve. Zaadjes werden planten en de basis voor expliciete jodenvervolgingen door de eeuwen heen groeiden als kool. Met name in Midden- en Oost-Europa was het joodse volk heel lang kind van de rekening. Opgejaagd door soms hun eigen stads/dorpsgenoten trokken ze westwaarts en kwamen vaak uit in onze streken. Waar ze dan weer een toekomst opbouwden, vaak in armoede en ellende, maar toch. Nederland was op dat punt altijd een vrijhaven voor hen die elders werden vervolgd.

En zeker zij die zich aanpasten of meewerkten aan de instandhouding van de welvaart en samenleving hier waren meer dan welkom. Uiteindelijk waren het de Nazi’s die de leer van Luther op dit punt nog eens op industriele wijze een eigen invulling gaven. Waarbij veelal ook christelijke mensen de andere kant op keken. Triest hoe de geschiedenis in die jaren zo rood kleurde van het bloed der slachtoffers. Mede veroorzaakt door iemand die dat vast niet zo in gedachten heeft gehad toen hij zijn geschriften verspreidde en eigenlijk alleen zijn liefde voor de in zijn ogen ‘enige’ God op papier zette. Luther is samen met Calvijn oorzaak van de scheuring in de christelijke kerk die tot tot nu toe nog steeds plaats vindt. Aanhangers van deze twee lieden zijn het op veel punten anno nu nog steeds niet eens. Vechten mekaar de tent uit over sommige delen van dat boek waaraan ze hun waarheden ontlenen. Het anti-semitisme is gelukkig wel wat verdwenen. Door de jaren heen leer je kennelijk. En rust er ook een last op de schouders van schuld hebben aan…. Het abjecte anti-joodse denken is nu opgepikt door de volgers van weer een ander geloof. Nieuw, feller, maar even gevaarlijk. Het is wel zeker dat zulk gedrag juist door Luther zou worden veroordeeld. En terecht. En zo zal duidelijk zijn dat gebeurtenissen uit het verleden met de ogen van nu op andere wijze mogen worden bekeken. Kritischer, logischer, maar zeker ook verstandiger. (Beelden: archief/internet)

Gedenk..

Gedenk..

Juist morgen herdenken we de mensen die ons tijdens de Tweede W.O. en in de jaren daarna zijn ontnomen door oorlogshandelingen of de wrede bezetting van ons land tussen 1940-45 of 1941-45 in het vroegere Nederlands-Indie. En juist nu zien we ineens weer de parallellen tussen vroeger en nu waar het oorlog betreft en bezetting. Onze herinneringen aan WO2 zijn voor de meesten vaag en vooral afkomstig uit overlevering. Voor mensen elders in de wereld is het dagelijkse realiteit. Machthebbers met een vaak ideologisch sterk van de democratie afwijkende insteek neigen al snel naar verbreiding van hun doctrine of vergroting van hun grondgebied.

Sommigen baseren daarbij op rassenleer, anderen benutten het idee dat het volk gewoon moet worden gezien als werkbijen en slechts een enkele koning(in) daarboven uitsteekt om de boel leiding te geven. De gevolgen zijn veelal verschrikkelijk. Tegenstanders worden meedogenloos aangepakt en al dan niet vermoord. Bij sommige doctrines ging dat in het geniep, anderen maakten geen geheim van hun afkeer van mindere volken of culturen en roeiden die met industrieel gemak uit.

Op de 4e mei herdenken we o.a. de moord op de vele joodse burgers die alleen om hun zijn werden opgepakt en afgevoerd. Maar ook zij de niet behoorden tot de door de Duitsers uitgeroepen Arische gemeenschap. En velen stonden er bij en keken er naar. Bang om zelf ook tot de slachtoffers te gaan behoren, soms toch actief bij het verzet. Gaat nu weer net zo. Een despoot valt een ander land binnen en zaait daar dood en verderf. Het eigen volk wordt door propaganda dom gehouden en wie zich toch verzet mag 15 jaar vakantie vieren in Siberie. Andere meelopende dictatoren hebben soortgelijke straffen in petto voor eventuele tegenstribbelende burgers. Methoden die zo afkomstig zijn uit het handboek soldaat van Stalin of Mao.

De dictatuur is goed in stand te houden als alle werkbijen dezelfde zoemtoon horen van hun koningin en gewoon dat doen wat wordt gevraagd. En meer niet. Propaganda doet de rest. Is dat dictaturen voorbehouden? Nee natuurlijk, ook in onze democratie houden we niet van tegenspraak. Als de zichzelf verheven achtende politieke kopstukken iets oreren dienen wij als stemvee gewoon te buigen en als het kan te betalen voor de utopische dromen van die zelfde machthebbers. Ons stemgedrag maakt dan niets uit, want die elite blijft gewoon aan het bewind deelnemen, of het volk dat nu niet wil of wellicht mee wil lopen. En de vele Main Stream Media doen de rest. Journalistiek is niet meer bestaand, men kwaakt zonder controle de diverse uitingen na die door de bewuste politieke kopstukken wenselijk worden geacht. Vrijheid van meningsuiting is dan het eerste dat sneuvelt. Wie tegenwerkt wordt gewoked, gecancelled of opgepakt dan wel erger. De dictatuur lonkt. Want net als thuis, wie lastig is krijgt een draai om zijn/haar oren en wie meewerkt krijgt een snoepje of schijfje komkommer om maar even politiek correct te blijven. Morgen herdenken we, de dag er na vieren we de vrijheid. Vraag is langzamerhand wel, welke vrijheid…..Want dat die onder druk staat wordt elke dag weer bewezen…..Ook hier! (Beelden: eigen archief)

Dictatuur…

Dictatuur…

Wat we ook vinden van onze regeringen en/of overheid in tijden van nood, en die corona-ellende durf ik echt wel zo te duiden, een dictatuur heerst hier niet. Je mag het oneens zijn met maatregelen, met de linkse visie van Rutten en zijn coalitiegenoten, je mag tenminste vinden wat je wilt en dat is een groot goed in een democratisch land. Maar er zijn groepen die zich betutteld voelen, die in de minderheid zijn maar menen dat zij gelijkwaardig dienen te worden behandeld omdat zij ‘principes’ kennen die anderen kennelijk niet bezitten. De anti-vaxers in dit land zijn daar een aardig voorbeeld van. Mensen die weigeren om allerlei redenen om een van de vaccins te laten zetten die worden gebruikt om de pandemie en enorme besmettingen met dat Chinese virus te remmen of te temmen.

Op enig moment was 85% van onze bevolking dit jaar voorzien van tenminste een prik. Gratis en voor niets. Veelal goed verzorgd. Die overgebleven 15% weigert per definitie. Een deel om geloofsredenen, immers de Bijbel heeft een bepaalde frase waarin staat dat je slechts bij ziekte een geneesmiddel mag nemen, anderen zijn te lui om naar de GGD af te reizen. Er zijn mensen die de taal of cultuur hier niet begrijpen en daarom niet opdagen en dan zijn er nog de complotdenkers. Die menen dat de overheid ze kan volgen omdat ze zijn besmet met nanoprobes of zoiets als ze die vaccins in laten spuiten. Een overheid die ze volgt? Tja. Zeker geen smartphone in gebruik?? Ook zie ik dat sommige van die lui verwijzen naar de Tweede W.O.

Immers ‘de Joden werden ook vervolgd’ en zo voelen die anti-vaxers zich kennelijk ook. Opmerkelijk, omdat het bij hen vaak om niet meer gaat dan beperkte toegang tot cafe’s, restaurants en feestzalen. De bekende QR-code wordt hen nl. niet verstrekt. Die Joden waarmee men zich dan ineens associeert, en die tijdens WO2 werden vervolgd, vertelden het veelal niet na. Een dictatuur als die van toen gaat uit van vernietiging van tegenstand. Stalin ruimde zijn (vermeende) tegenstanders meedogenloos op. Die werden letterlijk naar de goelags gestuurd, vermoord of van huis en haard ontdaan. Een principe dat ook in moderne dictaturen nog steeds wordt toegepast. China, Turkije, Rusland, Belarus, Iran, Venezuela, Cuba, allemaal voorbeelden van dictaturen. En dat is echt iets anders dan wat we hier meemaken tot nu toe. Kortom, zij die hun verplichte QR-code of zoals ze dat wellicht voelen, vergelijken met wat er in de oorlog met de joodse medeburgers gebeurde, schaal ik in op een laag IQ-niveau of juist een heel hoog ego-gehalte. Immers jou door een al dan niet principiele keuze opgelegde beperking op gelijk niveau stellen als de bewuste moord op 6,5 miljoen medemensen, vind ik nogal wat. Dan ben je pas echt van het pad af. Voor de rest moet iedereen het zelf weten, ik leg als simpele meninggever geen verplichtingen op, maar het is en blijft een persoonlijke keuze. Met alle gevolgen van dien….(Beelden: Internet)

Herdenking…

Herdenking…

Ik weet wel dat veel mensen langzaam aan menen dat we het begrip ‘Herdenking’ maar moeten verbreden en die tweede Wereldoorlog maar eens moesten vergeten. Immers, er zijn ook tegenwoordig zoveel mensen die zich achtergesteld voelen en ‘enorm lijden’ onder vaak zelf gekozen of gekoesterde problemen. Maar ik ben daar niet van. Ook ik maakte de gruwelijkheden van de oorlog niet mee, maar wel de verhalen van generaties voor mij die in enigerlei vorm aan den lijve ondervonden wat oorlog en bezetting met mensen doet. Wat sneuvelen is, of hele families uiteengerukt zien worden. Waarvan sommige mensen tot op de dag van vandaag door de overlevering lijden onder wat toen is gebeurd. Want in dat vredige Nederland van net voor mei 1940 kon niemand bevroeden dat we honderdduizenden medemensen zouden gaan verliezen uit onze samenleving. Het getuigt wellicht van grote naiviteit maar zeker ook van de gedachte dat in ons land zoiets ondenkbaar was. Nederland als baken van burgerlijke gehoorzaamheid en veiligheid.

Ook in die jaren al. Maar toen de Duitsers ons land in de greep kregen was het snel gedaan met onze naiviteit en onschuld. Al snel werden tegenstanders van de Nazi’s afgevoerd, sommigen daarvan kwamen nooit meer terug. Daarna begonnen de jodenvervolgingen. En anders dan sommige geschiedvervalsers anno nu wel eens willen doen geloven was dat toch wel iets anders en wreder dan we nu zien als de avondklok ons thuis houdt of als we mekaar vanwege dat virus niet mogen knuffelen. Straten werden soms afgezet door speciale overvalcommando’s en met de door de ambtenarij van toen verstrekte adresgegevens werden joodse gezinnen van huis gehaald, in vrachtwagens geladen en naar opstelplekken gebracht waar vandaan ze op transport gingen naar concentratiekampen of directe vernietigingsoorden.

‘Mindere mensensoorten’ als homoseksuelen, zigeuners en later zelfs priesters gingen dezelfde weg. Massaal, industrieel. Bij de miljoenen vond volkerenmoord plaats. Niet om wie je was, maar om wat je was. Joodse mensen de vijand van het nazisme. Niet zo maar, want een haat die al heel lang borrelde in Centraal- en Oost-Europa. In totaal ruim 6 miljoen Joden vermoord, vanuit Nederland zeker 250.000! Dood om wie je bent! Onvoorstelbaar. Later zouden we ontdekken dat het communisme in de Sovjet-Unie zelfs nog grotere aantallen mensen deed vermoorden. Bij de minste of geringste verdenking was het einde oefening. Totalitaire regimes genoeg toen en de controle nul. Het zijn die doden die we juist vandaag herdenken. Tegenwoordig tellen we dan ook de mensen mee die in militaire krijgsdienst hier en ‘in den vreemde zijn gesneuveld voor het vaderland’. Want laten we wel zijn, veelal dienstplichtigen die moesten doen wat er werd gezegd en voor wie weigering soms grote gevolgen kon hebben. Vanachter een studeertafel óf lekker thuis werkend is het achteraf makkelijk kritiek op geven natuurlijk, en roepen dat we elders ‘niets te zoeken hadden’ veelal getuigend van weinig inzicht in de historie van dit land. Een land dat democratisch in elkaar steekt en waar de vrijheid van meningsuiting nog niet helemaal is afgeschaft al zijn er stromingen die dat graag zouden willen. Net zoals die bezetter in de oorlog. Die een hekel had aan andersdenkenden. De volgende stap dan snel gezet. En daarom moeten we realistisch gedenken. Elk jaar weer. Want de bedreigingen zijn niet verdwenen. Integendeel….. (Beelden: Internet/archief)

Hekel aan…

In de afgelopen weken werden we weer eens geconfronteerd met groepen jongeren die maling hadden aan de adviezen van de overheid ten aanzien van het gedrag teneinde geen Coronavirus op te lopen of te verspreiden. Het bleek bij deze groepen tegen dovemansoren gezegd. Ze hebben een ingebouwde afkeer van onze overheid, erkennen vermoedelijk ook het gezag daarvan niet. Andere cultuur, andere opvoeding, dus…. Dat geldt ook voor hun instelling ten aanzien van zaken die wij in ons liberale land normaal geaccepteerd gedrag vinden. Zoals het feit dat mannen op mannen en vrouwen op vrouwen kunnen vallen. Gewoon de weg van de liefde volgen en dat ook in het openbaar uiten. In bepaalde kerkelijke kring al niet zo lekker liggend, bij sommige culturen vaak leidend tot agressief en soms gewelddadig gedrag. De slachtoffers veelal lichamelijk beschadigd en mentaal gefrustreerd, de daders zelden vervolgd…. ”Omdat ze het al zo beroerd hebben met die integratie en omdat hun geloof al zo wordt afgewezen’.

Huh? Als er een groep niet wordt vervolgd of op uitingen beoordeeld dan juist deze. Laten we het eens bekijken vanuit Joodse kring. Ook daar lopen mensen rond die aan den lijve ondervinden hoe die genoemde groep jongeren meent om te moeten gaan met medeburgers met een joodse achtergrond. Ingebakken haat, het wordt er kennelijk thuis en in de familie of omgeving met turbodruk ingepompt, zorgt voor agressie en geweld. Wat is dat toch? Staat het in dat gekoesterde heilig boek van die lui. Zoals bekend mag heten heb ik zelf ook een gelovige achtergrond. Ik maakte me daar ooit als jong mens van los, maar houdt me ‘ergens’ wel aan de tien geboden en voel ook het verschil tussen goed en kwaad. Voel me zelfs akelig als ik ergens 150km/u rijdt waar je maar 100km/u mag. Hou me toch liever in. Ook al heb ik een hekel aan onzinnige beperkingen, zeker aan de soms door de overheid opgestuurde bonnen. Want mij weet die zelfde overheid die alles uit de genoemde groepen met de mantel der liefde bedekt, altijd weer te vinden.

En dat noem ik dus klassenjustitie. Geldt dus ook voor dat antisemitisme. Pak dat nou eens aan en benoem de dadergroepen. Het zal niet verrassen waar die vooral te vinden zijn. Dat je dan aangeeft dat het ‘ook elders’ voor komt is geen reden de hoofdgroep van daders aan te pakken. Toch? Geldt ook voor dat anti-homo/lesbo-geweld. Onacceptabel! En volgens de wetten in ons land strafbaar. Doe daar dan wat mee. Ik wil geen begrip tonen voor de wensen en verlangens van deze groepen ten aanzien van hun geloof of cultuur als dat omgekeerd ook niet het geval is. Geldt voor veel Nederlanders. En die zijn het al bijna 20 jaar zat dat de overheid er niets mee wenst te doen. Kennelijk in de greep van linkse rakkers en polcorridders. Ik heb een oprecht hekel  gekregen aan die lui. Net als aan milieufreaks, Grethisten, namaak-socialisten, notoire leugenaars, bumperklevers, onnodige linksrijders, maling-aan-corona-burgers, maar zeker ook aan hen die anderen het recht van bestaan ontzeggen. Stel je voor dat ik hetzelfde gedrag ging vertonen als die beschreven groepen dat doen. Hoe zouden mijn lezers en reaguurders dan om gaan met de meninggever?? Ben toch benieuwd….

Herdenking in vrijheid..

Morgen, 4 mei, herdenken we! Maar dat wordt wel steeds lastiger nu een hele generatie Nederlanders begint te verdwijnen die alle leed van de oorlog die woedde tussen 1940-45 daadwerkelijk meemaakte. Nu is er gelukkig nog een generatie die na de oorlog werd geboren en die niet meteen dat leed en die ontberingen van een oorlog meemaakte. Maar er wel op werd gewezen door de ouders en grootouders die de ellende van een oorlog of terreur wel moesten ondergaan. Wie een beetje oplette op school of tijdens de vertelde verhalen weet dus dat tijdens die oorlogsjaren hele groepen Nederlanders zijn afgevoerd naar Duitsland en verder. Een groot deel daarvan kwam nooit meer terug. Vernietigd door de Nazi’s. Maar ook in het vroegere Nederlands-Indië hebben mensen enorm geleden door de Japanse terreur. Wie daar in een kamp zat wist ook meteen dat het leven niet alleen maar rechten kende, maar vooral de plicht tot overleven. Wat voor veel mensen een wanhopig makende oefening bleek.

En wat daarna gebeurde was natuurlijk ook niet meteen een positieve bijdrage aan de geschiedschrijving van ons land. Je sprak niet over die ellende. Verwrongen (lees: gekwetste) geesten waren het resultaat. Leed, verdriet, soms totale wanhoop geeft een andere soort leven dan comfort, veiligheid en voldoende eten tot je erbij neervalt. Maar het ergst is toch wel dat je verwanten, familie, vrienden, kinderen of wie ook voor altijd kwijt bent geraakt. Voor sommige families was dat een pijnlijke constatering na een vrijwel totale uitroeiing. Joodse mensen kunnen ons op dat punt nog steeds bijpraten. Ongekend! Maar ook soldaten die krijgsgevangen werden gehouden, dwangarbeiders, communisten, homoseksuelen, enz. enz. mochten vrezen voor hun leven als de Duitsers of Japanners hen te grazen namen. Dat was dus geen rooskleurig beeld. Al die doden, ook die onder de Nederlandse strijdkrachten die een volkomen hopeloze maar ook heldhaftige strijd voerden tegen de invasiemachten van die terreurlanden die indertijd de As vormden. Heel wat jongens sneuvelden in de eerste dagen van de oorlog.

Net als burgers die slachtoffer werden van bombardementen op steden als Rotterdam of Den Helder. Dat zijn de ware slachtoffers. (Nederland kende 181.000 doden in wo2) En die moeten we blijven herdenken. Omdat die Tweede Wereldoorlog ongekend was in zijn heftige moordzucht. Ons landje was dat niet gewend, zeker, want in WO1 deden we niet mee. Waren we neutraal. Maar dat trucje lukte niet in WO2. We werden gewoon overlopen door Duitse en Japanse horden. Tegenwoordig zien we dat veel zaken worden toegevoegd om die herdenking voor jongere generaties al dan niet hier geboren Nederlanders acceptabel te maken. Maar geen daarvan kan zich qua ellende meten met het leed dat ons land in WO2 werd aangedaan. En om daaraan te denken houden we op die 4e mei 2 minuten stilte in acht. Twee minuten! Een evenement dat we nog jaren zullen moeten koesteren. Opdat we snappen wat het is om zoveel mensen te verliezen als we indertijd deden. Ook al zullen er wel weer lieden zijn die ergens een of ander stukje vervalsing van de geschiedenis toepassen om hun eigen frustraties om te zetten in semiwetenschappelijke onderbouwing van de eigen stelling. Maar die horen niet bij wat we op 4 en 5 mei herdenken. Al moet je zelfs die malloten rond de viering op de 5e mei hun mening laten uiten. Opdat ook de vrijheid van anderen die we nu nog koesteren niet verloren zal gaan. En we ook waakzaam blijven ten aanzien van het nieuwe anti-semitisme wat nu weer de kop op steekt, net als homohaat en afkeer van andersdenkenden. Gedenken mag dus best nog wat dieper gaan. Waarbij we onze normen en waarden beschermen als heilig en niet laten verdwijnen omdat door frustraties en slecht onderwijs minderheden menen dat zij de geschiedschrijving kunnen of mogen veranderen. Feiten zijn feiten! Toch iets anders dan een in vrijheid uit te spreken mening. Mits niet geschreeuwd natuurlijk…

Herdenken en waarschuwen…

77wi6Als kind dat na de oorlog geboren werd en opgroeide had ik ‘boven mij’ met een generatie mensen van doen voor wie die oorlog een onuitwisbare indruk had gemaakt op hun denken, herinneringen en persoonlijk leven. Hongerwinters, verraders, de Groene Politie, alles was een item dat eens in de zoveel tijd terugkwam en werd besproken. In de straat waar ik opgroeide waren ‘goeden’ en ‘fouten’ te vinden. Mijn moeder wist precies wie ‘fout’ waren geweest in de oorlogsjaren en die kregen van haar geen woord, geen blik, niet eens erkenning van bestaan. Maar die vooroordelen golden indertijd ook de lieden die niet behoorden tot de katholieke kerk die als instituut een straat verderop nog steeds lange tentakels had richting hen die meeliepen in het ‘ware geloof’. De wereld was simpel, verdeeld in goed of fout, gelovig of niet gelovig, van chaos was geen sprake.

(FILES) An undated file picture shows AlAls ik kijk naar de wereld van nu is die situatie compleet anders geworden. Het is behoorlijk vaag geworden wat goed is of wat fout. Zwart of wit zoekt samen grijs om met elkaar te kunnen leven. Maar er komt vaak ook bruin bij, rood, geel, wit, en nog meer tinten. De oude woonstraten zijn een mêlee geworden van al die maatschappelijke stromingen. En dat is niet altijd een genoegen. En ongenoegen leidt dan weer tot uitingen die niet maatschappelijk gewenst zijn. Beetje vergelijkbaar met de vooroorlogse situatie. Ook toen bestond een sterke scheiding tussen extreem links of rechts, het midden werd niet meer vertrouwd door de kiezer. En door mooie beloften kon extreem rechts het winnen van de tegenpool aan de andere kant van het spectrum. De gevolgen daarvan hebben we gezien. Althans, dat kunnen we lezen uit de boeken die er over geschreven zijn of de films en foto’s die de vernietiging van het Joodse volk documenteerden. Want die foute ideologie van Hitler en zijn trawanten had als doel gesteld dat het nieuwe Europa Jodenvrij zou zijn.

Jozef StalinDe hekel die de Nazi’s hadden aan deze bevolkingsgroep is wellicht vanuit het toenmalige tijdsbeeld nog wel verklaarbaar, die massale vernietiging zeker niet. Is iets dergelijks nu nog steeds mogelijk? Ja hoor, geen nood. Laat een of andere ideologie dominant worden en binnen de kortste keer is er weer een bevolkingsgroep de dupe. Geef malloten en barbaren wapens en ze gebruiken die om tegenstanders de nek om te draaien of hoofden af te slaan. Afschuwelijk, abject en ook onbegrijpelijk. Want we hebben toch geleerd van dat verleden zou je denken. De communisten van Stalin vermoordden miljoenen landgenoten, links of rechts, het maakte niet. Het geloof maakt ook geen onderscheid tussen leven en dood. Zij die het ‘ware geloof aanhangen’ mogen leven, de rest, waaronder de joden, moet dood. Vreemd? Nee, hoor of zie je elke dag verkondigen. En een grote massa zwijgt daarover. Ziet of hoort niets. Net zoals die ‘fouten’ tijdens de oorlog. Nederland was en is geen land van helden. Integendeel. Als het er op aankomt buigen velen mee met de stroom. Of dat andere mensen nu het leven kost of niet. Wellicht is het goed dat juist in deze periode nog eens goed te bedenken. Er is geen echt goed of fout wellicht. Het verketteren van elkaar is dus iets wat we moeten leren uitbannen. Of een ander nu iets verkondigt wat je bevalt of niet. Zo zit een democratie in elkaar. En als je dat niet leuk vindt zoek dan snel een land waar de dictatuur alles stuurt en vrijheid van meningsuiting een illusie is. Vast heel fijn wonen. Op 4 mei herdenken we. En moeten we ook waakzaamheid prediken. Want er zijn lieden die ons allen de mond willen snoeren. Net als 70-75 jaar geleden.