Het lijkt alweer een eeuwigheid geleden, maar door de recente, bijna onzinnige discussies rond het zgn. slavernijverleden kwam een persoonlijks geschiedenis weer eens goed voor de ogen van de meninggever zodat die moest terug denken aan zijn woonverblijf in de toenmalige Amsterdamse woonwijk, de Bijlmermeer. Een wijk waar het van 1970 tot 1975 goed wonen was. Mensen die tijdens de late jaren zestig in Amsterdam zelf geen betaalbare of enigermate comfortabele woning konden vinden (ook toen al…) zochten een duur alternatief in die nieuw gebouwde wijk ten zuidoosten van de oude stadsgrenzen. Vanaf eind jaren 60 werden daar enorme flatgebouwen neergezet en opgeleverd.
Van 300 tot 600 ruime flatwoningen in een enkel gebouw, ruimte te over, groen, en alles op redelijke rijafstand van Amsterdam zelf, of je nu per auto, fiets of enkele bus reisde. Want een goed OV-systeem was er nog niet. Maar de pioniers van toen lieten zich niet kisten. De huur de helft van ons toenmalige inkomen. Maar dat hadden we wel over voor een driekamerflat met douche, centraal antenne-systeem, goede verwarming, een ruime keuken en een meer dan behoorlijk groot balkon. We leefden er gelukkig tussen mede-Amsterdammers die ook allemaal daar hun woongeluk zochten en er die relatief hoge huur voor over hadden. Criteria om er te mogen wonen waren vanuit de verhuurders overigens streng. Je kwam er niet zomaar voor in aanmerking en mocht er niet zo maar huren….Inkomen, maar zeker ook sociale status en soms geloof bepaalden jouw woontoekomst.
Dat veranderde in 1975 totaal. Het hele systeem ging onder druk van de linkse overheden van toen totaal op de schop. 50% van de Surinaamse bevolking koos er in dat jaar voor niet in het eigen onafhankelijke land te blijven wonen en werken, maar in ons land een nieuwe toekomst te zoeken. Begeleid door die al dan niet naieve overheid hier die zorgde voor huisvesting, uitkeringen en zo meer. Binnen de kortste keer werden de grote deels door die hoge huren nog leegstaande nieuwe of bestaande flatgebouwen overspoeld met nieuwe inwoners van land en stad, maar vooral ook wijk. En de cohesie verdween. Onveiligheid kwam er voor in de plaats. Dat groen tussen de flats bleek een prima schuilplek voor geimporteerde struikrovers, de beneden in die grote gebouwen gelegen opslagruimten prachtige plekken om leeg te stelen net als de parkeergarages waar vrijwel geen enkele auto van toenmalige bewoners meer veilig stond. Ik maakte het zelf allemaal aan den lijve mee en werd er indertijd ook wat wanhopig van. Vooral toen ik zag dat van voorheen vertrouwde buren verhuisden (vluchtten) naar allerlei andere plekken in de periferie van Amsterdam. Hoofddorp, Purmerend, Lelystad zelfs en het nieuw gebouwde Almere.
De lege flatwoningen werden direct weer toegewezen aan nieuwe Rijksgenoten waardoor het probleem steeds groter werd. Uiteindelijk besloten ook wij dat het genoeg was geweest. Inbraken, overval, brand bij de onderburen, ongedierte…. Wij gingen naar Almere. Nieuw, ruim, veel lucht en zand, maar we startten gewoon opnieuw. Werden weer pioniers. Met een zucht van verlichting. Ik heb daarna eigenlijk nooit meer een seconde spijt gehad van die beslissing, ook al was er op dat Almeerse avontuur later ook best wel eens wat aan te merken. Maar onveilig voelde ik me er niet meer en ook later nooit. De cohesie met andere Amsterdammers was er ook groot. Buren werden vrienden, nog steeds. Ik tel dan op en trek af. Herstelbetalingen? Graag! Excuses…nog liever. Maar ik vrees dat die er voor ons nooit komen. En toch is dat alweer 48 jaar geleden allemaal. En die wonden van toen zijn bij mij nog niet echt genezen. Gek genoeg ongezien door hen die nu zo hard knokken voor die zgn. slavernijslachtoffers. Kennelijk tellen onveiligheid, criminaliteit en frustraties niet als je van mijn geboorte en/of komaf bent. Dan is die cohesie ver te zoeken…Zeker bij links! (Beelden: archief)
In die periode voor het Coronavirus ons landje aardig lam legde, maakten we dus op een wat regenachtige zaterdag een ritje Midden-Nederland. Beetje kringlopers bezoeken die we nooit eerder hadden bezocht en eens zien wat ons land in dat groene hart nog meer te bieden had dan de bekende plekjes waar we wel vaker langsfietsen, maar dan op vier wielen. Na een hele serie van die plaatsjes en steden in het gebied te hebben bezocht kwamen we ook terecht in Boskoop. Waar het centrum klein, de kringloper idem dito en het horeca-aanbod nog kleiner is. Gelukkig heeft men in het toch wat bescheiden centrum wel een Albert Heijnwinkel zitten en die bezochten we voor wat boodschappen. Nadat we daar zoals dat hoort hadden afgerekend en de uitgang opzochten liep ik voorop door de schuifdeuren naar buiten en sloeg linksaf richting parkeerplekken. Achter me hoorde ik een doffe klap en daarna een kreet. Vrouwlief was tegen een aan de gevel van de winkel opgehangen kast aangelopen, die montageplek was op zijn zachtst gesteld onhandig.
Het gevolg van die botsing was heftig. Ze lag op straat, was achterover geslagen en bloedde heftig uit een flinke snijwond. De hoeken van die kast bleken messcherp. Nadat we haar overeind hadden geholpen, omstanders hielpen daarbij, nam ik haar mee naar de auto en benutte de EHBO-kit die gelukkig meestal niet nodig was of is. De schok (klap) moest even verwerkt. Je bent toch uit het veld geslagen door zoiets stoms. Maar we reden naar huis en verzorgden haar wonden. Daarna kwam de pijn. Hoofdpijn, later bleek dat het gevolg van een lichte hersenschudding. Maar erger, die klap bleef niet zonder gevolgen. Een soort bloedverzakking sloop door haar gezicht naar beneden en bereikte haar ogen die er snel uitzagen alsof ze een rondje had lopen sparren met Nico Verhoeven. Dikke rode plekken rond haar ogen, voor een vrouw toch een ramp natuurlijk. Opgeteld vonden we wel dat we de manager van AH in Boskoop maar eens moesten aanspreken op die verrekte kast. Geen idee of dat ding van hem was of van de Gemeente of pandeigenaar. Op internet vonden we plaatjes van de winkel waarbij men reclameborden precies voor die kast plaatste waardoor je er niet tegen aan kon lopen, juist op die zaterdag dat wij er waren stond er niks en kon dit incident dus plaatsvinden.
Mijn brief met vermelding van feiten en aanbevelingen rond die kast was snel gemaakt, met foto’s van o.a. het gezicht van mijn eega als bijlage meegestuurd. Maar even wachten wat er zou gebeuren. Nou de reactie kwam snel. De manager belde zelf en putte zich uit in excuses. Kast was van AH zelf en had eigenlijk geen functie meer. Maar men was eigenlijk laks geweest met verwijderen. Zou meteen gebeuren. Vond het vreselijk wat er was gebeurd en die kast zou meteen worden weggehaald. Helpt ons niets, maar eventuele verder slachtoffers wel. Zijn mededogen leek oprecht. Een enorme bloemenbos de volgende dag een uiting daarvan. Hij snapte het. Ging niet eens om die bloemen, meer over het besef dat je door een simpel feit grote gevolgen kunt krijgen. Vrouwlief lijdt nog steeds onder hoofdpijn, de schrik is nu wat weg, de ogen weer een beetje op normale dikte en kleur, maar of we nog naar Boskoop gaan is zeer de vraag. Wel een erg matige ervaring, alles opgeteld, maar dat heeft dan niet meteen van doen met dit incident. Buiten de rondfladderende meeuwen is er voor ons net even te weinig te doen. En om telkens zelf te zorgen voor het entertainment…nee! Dat doen we dan thuis wel.
Ik behoor niet tot de Nederlanders die voor iets uit het verleden ook maar een vleugje schuldgevoel of zo voelen. Nee, ik kan er tenslotte niks aan doen wat mijn voorvaderen deden, laat staan wat de regering op enig moment in de geschiedenis voor beslissingen nam, die wellicht andere schaadden. Ik voel er dan ook niks voor om wie ook excuses aan te bieden, laat staan de daaruit altijd voort komende schadevergoedingen te betalen. Net als ik zijn de meeste mensen die dat nu van ons eisen generaties ver verwijderd geraakt van het oorspronkelijke leed wat hen is aangedaan. Zoals wij langzaamaan nauwelijks meer weten dat we ooit door de Duitsers zijn bezet. Als de laatste mensen die de meest recente oorlog in ons land bewust hebben meegemaakt zijn gestorven, zal die geschiedenis nog slechts uit de vaak slechte lessen op dat gebied moeten komen. Nu al zie je dat hele nieuwe groepen leerlingen nauwelijks weten wat zoiets afschuwelijks als de Jodenvervolging heeft ingehouden.
Zo is dat ook met de door sommige redelijk gefrustreerde lieden aangehaalde slavernij. Alsof die door Nederland is uitgevonden. Dat wij er een rol in speelden? Vast! En dat was geen schone pagina in ons geschiedenisboek. Maar laten we wel zijn, slavernij op zich is ongeveer zo oud als de mensheid en nog steeds worden mensen als slaven gebruikt en vastgehouden. Vaak in landen waar het fenomeen zich ook nog eens voor het eerst voor deed. De christelijke veroveringsdrang uit het verleden kan wedijveren met die van de moslim-predikers die met het zwaard in de hand net zo over de wereld reisden en te keer gingen als die door Paus of Vorst uitgezonden Bijbelzwaaiers. Wie weleens heeft gehoord van een harem of de tewerkstelling op een Moorse galei snapt wellicht waarover ik het heb. Door de eeuwen heen hebben diverse doctrines en vorsten getracht de eigen invloed uit te breiden, schatten te veroveren en het ‘enige ware geloof’ over te brengen.
De mensen die dan in een bepaalde streek al heel lang woonden werden gezien als ‘wilden’ of ‘heidenen’ en die mocht je dan alleen al om die reden onderwerpen. Mocht blijken dat ze een zekere schranderheid bezaten in de ogen van de avonturiers en handelaren, kwamen ze wel te pas in de leegroof van de gebieden waar die ‘inboorlingen’ zelf woonden. In andere gevallen bleken het goedkope arbeidskrachten. De behoefte daaraan was zo groot dat die mensen over de hele wereld heen werden gesleept om voor heel weinig eigen leef genoegens het zware werk te doen voor de machtigen en wreden die hen daartoe aanspoorden. Is er in die zin veel veranderd? Dacht het niet. Kijk maar eens in het rijke Midden-Oosten! Al het werk wordt gedaan door mensen uit India, Bangladesh of wat ook. Tegen schandelijke onderbetaling en risico op een flink pak slaag als je de taken niet goed uitvoert. Verkrachting van dienstmeiden hoort er ook bij. Bootjes vol ‘vluchtelingen’ (ik haat die term door het misbruik dat er van wordt gemaakt) uit donker Afrika komen deze kant op. Elke dag weer.
Mensen die, verkeerd voorgelicht als ze meestal zijn, denken dat ze hier op eenvoudige manieren aan geld kunnen komen. En als ze eenmaal hier zijn verdwijnt een deel in de duistere delen van de economie in Europa of daarbuiten. Uitbuiting aan de orde van de dag. Controle is nul, het ethisch besef bij alle schreeuwers hier rond het thema slavernij, niet aanwezig. Kortom, ik wil weleens wat excuses zien van hen die steeds maar weer hebben geprobeerd om ons Nederlanders eronder te krijgen. De Romeinen, Noormannen, Saksen, Spanjaarden, Portugezen, Fransen, Duitsers, en de Britten. En dan mis ik vast nog een heel lijstje aan lieden die het niet zo hadden op die koppige Hollanders. Als we na die excuses nou ook nog schadevergoedingen krijgen, gaat het meteen een stuk beter met ons landje. En krijg ik het gevoel dat het evenwicht in die verontwaardiging wat wordt rechtgezet.
Altijdmijnmening 