Ooit was een excuus iets wat je deed om zaken recht te krijgen bij hen die je mogelijk gekwetst had met jouw dadendrang. Het was iets persoonlijks, iets wat je moest oplossen. Er zijn altijd mensen geweest die deze vorm van spijt betuigen zonder enig probleem konden uitvoeren omwille van de goede vrede of omdat je er dan uiteindelijk beter door werd. Uit Azië kwamen wel eens de meest wonderlijke uitingen van vooral zakenmensen of ministers die half huilend en flink buigend aangaven dat zij ten opzichte van de natie of het volk hadden gefaald. Is hier nooit aan de orde geweest. Veel burgervaders en moeders weigeren nog steeds in te zien dat ze soms verschrikkelijk falen bij de uitoefening van hun job, maar bij en vooral na een ramp zien ze zelden of nooit in fout te hebben gehandeld. Kwestie van cultuur. Wij vonden dat we heel belangrijk zijn, dat we vrijwel altijd goed functioneren en dat excuses dus echt niet nodig zijn. Toch is er een verandering op komst. Het excuus voor de bühne wordt mode.
Zo kon ik onlangs zien dat de burgemeester van Hardenberg vertrok uit zijn functie toen hij hoorde van de gemeenteraad dat hij niet meer te handhaven was. Voor de vorm kwam er een excuus. Niet naar de slachtoffers, maar meer naar de verzamelde politici. ‘Hij had de gevoelens van hen verkeerd ingeschat’. Ook de directeur van de SVB bood haar excuses aan. Het kwam er bijna als een oprisping uit. Haar instelling bleek vijf maanden lang niet in staat om uitkeringen in het kader van de PGB’s op tijd bij de betrokkenen te krijgen. Een groot schandaal natuurlijk, maar ja als excuus had ze ook wel weer dat de software….en de tijdsdruk…en de politiek…. Het excuus leek niet echt overtuigend binnen te komen. De Paus excuseerde zich uiteindelijk na een halve eeuw schandalen rond kindermisbruik, maar vanuit andere kerken bleef het oorverdovend stil. Niets aan excuses te horen over soortgelijke schandalen. Branden, explosies, of volkomen foute en geld verslindende projecten bij de overheid, niets geleerd, geen excuses.
Zoals ik een paar dagen geleden weer zag, toen Mevrouw Netelenbos, de ex-minister uit het Kabinet Kok, moest opdraven voor een Kamercommissie om nu eens uit te leggen waar zij toch blunderde rond de aanbesteding van de HSL/Fyra. Miljarden gekost dat prestigelijntje en er moeten nog wat honderden miljoenen achteraan om de verzakkingen tegen te gaan. Vanuit haar hooghartigheid, zo eigen aan haar karakter, keek ze naar de commissieleden en deed haar verhaal. Het was ieders schuld, maar niet de hare! Niks excuses, niks spijt. Want dat past niet bij de mores in een partij als de PvdA. Altijd gelijk, nooit een enkele verkeerde inschatting. Nu ben ik zelf ook niet zo van de excuses hoor. Bood ze zelden aan voor beslissingen in het verleden genomen. Zou dat wellicht komen omdat ze met voortschrijdend inzicht voor 99% juist zijn gebleken? Nee toch, ja dan?!