Wie iets heeft gedaan, gezegd, vermeden of wat ook waar anderen zich aan hebben gestoord, geergerd, of zelfs verdrietig van werden, maakt tegenwoordig gewoon excuus en komt er soms mee weg. In normale situaties tenminste. Je geeft mekaar een hand, kus of knuffel en leeft weer verder. Ik heb in het verleden zelf nog wel eens excuses aangeboden voor iets wat ik beter niet had kunnen zeggen of zo, zelden leidde dat tot al te grote problemen. Omgekeerd accepteerde ik ook wel eens excuses van iemand die me iets had geflikt wat mij echt zeer deed. Maar ik ken voldoende mensen die in wat ze me aandeden nooit reden genoeg vonden om daarvoor later excuses te maken. Zo verliep een zakenrelatie van jaren tot een ijskoude afstand toen de andere partner in ons verband meende om mij om mijn afkeer van extreemlinkse politici met bepaalde uitdrukkingen te duiden die echt recht op de persoon waren gericht. Ik sloot direct de luiken en heb de man buiten mijn netwerk gehouden tot op de dag van vandaag.
De handel die we samen deden en waarvan juist hij het meest profiteerde was geen reden voor hem excuses aan te bieden. Het zij zo. En mijn ingebakken trots maakt het met de jaren steeds lastiger omgekeerd een weg te bewandelen die tot een gesprek kan leiden. Zo was er ook een chef die me iets flikte waarbij hij zeer ten onrechte een conclusie verbond die mijn carriere indertijd beschadigde. Hij was volkomen verkeerd geinformeerd en deed wat hij nodig vond zonder de feiten te kennen. Het gevecht daarna werd stevig gevoerd en kostte hem veel geld. Na een paar jaar kwam ik hem weer eens tegen en sprak hem daarop aan. Beiden zaten we in een andere fase van ons leven en het ging ons verder goed. Hij hoorde me aan, vond het prima dat ik hem er op aansprak maar een excuus bleef uit. Dat verbaast me nog tot op de dag van vandaag. Maar die verbazing geldt ook voor excuses die onze regering links en rechts uitdeelt aan groepen en landen waar in het verleden wellicht iets mee of bij fout is gegaan.
Zo waren er excuses voor die mensen in voormalig Joego-Slavie. Of die aan mensen in Atjeh waar het Nederlandse leger indertijd extremistische moslim-rebellen bestreed. Altijd gevolgd door de claims op schadevergoeding vanuit die kant waarop de excuses waren gericht. Maar dat geheel kreeg een overtreffende trap toen onze premier, ongetwijfeld onder druk van het abjecte D66 in de regering, excuses ging maken aan de gebieden waar ooit in het verleden slavernij had geheerst. Nu was Nederland op dat punt een klein landje en/of dader, maar toch. De veelal Surinamers die het betrof wilden die excuses niet. Die wilden boetedoening en vooral schadevergoedingen. Te betalen door mensen die nooit iets verkeerds deden aan hen die nooit echt leden. Voor een enkel eilandbestuur in de Caraiben waren excuses ook prima, maar of we dan wel even de miljardenschulden die men bij ons had wegens wanbestuur of wat ook, wilden kwijt schelden. Excuses dus, goed bedoeld maar verder uiterst naief. En ook volstrekt afbreuk doende aan de ellende van de arbeiders in ons eigen land een eeuw terug. Of de overheersingen en onderdrukking door vreemde machten die in ons land huishielden en heel wat slachtoffers maakten. Maar daar praat men in Den Haag liever niet over. Te lastig. Net zoals we ook de Molukkers en Papoea’s geen excuses gunden. Nee, als ons blazoen richting de slavernij maar zuiver is. Ook al kost dat tientallen miljarden…. Mocht je het niet met me eens zijn, sorry….ik moest het even kwijt. En nee, ik betaal geen schadevergoedingen…. Ben net die halstarrige ex-zakenpartner en chef. Wie zwijgt stemt niet toe….(Beelden: Prive-collectie)
In die periode voor het Coronavirus ons landje aardig lam legde, maakten we dus op een wat regenachtige zaterdag een ritje Midden-Nederland. Beetje kringlopers bezoeken die we nooit eerder hadden bezocht en eens zien wat ons land in dat groene hart nog meer te bieden had dan de bekende plekjes waar we wel vaker langsfietsen, maar dan op vier wielen. Na een hele serie van die plaatsjes en steden in het gebied te hebben bezocht kwamen we ook terecht in Boskoop. Waar het centrum klein, de kringloper idem dito en het horeca-aanbod nog kleiner is. Gelukkig heeft men in het toch wat bescheiden centrum wel een Albert Heijnwinkel zitten en die bezochten we voor wat boodschappen. Nadat we daar zoals dat hoort hadden afgerekend en de uitgang opzochten liep ik voorop door de schuifdeuren naar buiten en sloeg linksaf richting parkeerplekken. Achter me hoorde ik een doffe klap en daarna een kreet. Vrouwlief was tegen een aan de gevel van de winkel opgehangen kast aangelopen, die montageplek was op zijn zachtst gesteld onhandig.
Het gevolg van die botsing was heftig. Ze lag op straat, was achterover geslagen en bloedde heftig uit een flinke snijwond. De hoeken van die kast bleken messcherp. Nadat we haar overeind hadden geholpen, omstanders hielpen daarbij, nam ik haar mee naar de auto en benutte de EHBO-kit die gelukkig meestal niet nodig was of is. De schok (klap) moest even verwerkt. Je bent toch uit het veld geslagen door zoiets stoms. Maar we reden naar huis en verzorgden haar wonden. Daarna kwam de pijn. Hoofdpijn, later bleek dat het gevolg van een lichte hersenschudding. Maar erger, die klap bleef niet zonder gevolgen. Een soort bloedverzakking sloop door haar gezicht naar beneden en bereikte haar ogen die er snel uitzagen alsof ze een rondje had lopen sparren met Nico Verhoeven. Dikke rode plekken rond haar ogen, voor een vrouw toch een ramp natuurlijk. Opgeteld vonden we wel dat we de manager van AH in Boskoop maar eens moesten aanspreken op die verrekte kast. Geen idee of dat ding van hem was of van de Gemeente of pandeigenaar. Op internet vonden we plaatjes van de winkel waarbij men reclameborden precies voor die kast plaatste waardoor je er niet tegen aan kon lopen, juist op die zaterdag dat wij er waren stond er niks en kon dit incident dus plaatsvinden.
Mijn brief met vermelding van feiten en aanbevelingen rond die kast was snel gemaakt, met foto’s van o.a. het gezicht van mijn eega als bijlage meegestuurd. Maar even wachten wat er zou gebeuren. Nou de reactie kwam snel. De manager belde zelf en putte zich uit in excuses. Kast was van AH zelf en had eigenlijk geen functie meer. Maar men was eigenlijk laks geweest met verwijderen. Zou meteen gebeuren. Vond het vreselijk wat er was gebeurd en die kast zou meteen worden weggehaald. Helpt ons niets, maar eventuele verder slachtoffers wel. Zijn mededogen leek oprecht. Een enorme bloemenbos de volgende dag een uiting daarvan. Hij snapte het. Ging niet eens om die bloemen, meer over het besef dat je door een simpel feit grote gevolgen kunt krijgen. Vrouwlief lijdt nog steeds onder hoofdpijn, de schrik is nu wat weg, de ogen weer een beetje op normale dikte en kleur, maar of we nog naar Boskoop gaan is zeer de vraag. Wel een erg matige ervaring, alles opgeteld, maar dat heeft dan niet meteen van doen met dit incident. Buiten de rondfladderende meeuwen is er voor ons net even te weinig te doen. En om telkens zelf te zorgen voor het entertainment…nee! Dat doen we dan thuis wel.
Ik behoor niet tot de Nederlanders die voor iets uit het verleden ook maar een vleugje schuldgevoel of zo voelen. Nee, ik kan er tenslotte niks aan doen wat mijn voorvaderen deden, laat staan wat de regering op enig moment in de geschiedenis voor beslissingen nam, die wellicht andere schaadden. Ik voel er dan ook niks voor om wie ook excuses aan te bieden, laat staan de daaruit altijd voort komende schadevergoedingen te betalen. Net als ik zijn de meeste mensen die dat nu van ons eisen generaties ver verwijderd geraakt van het oorspronkelijke leed wat hen is aangedaan. Zoals wij langzaamaan nauwelijks meer weten dat we ooit door de Duitsers zijn bezet. Als de laatste mensen die de meest recente oorlog in ons land bewust hebben meegemaakt zijn gestorven, zal die geschiedenis nog slechts uit de vaak slechte lessen op dat gebied moeten komen. Nu al zie je dat hele nieuwe groepen leerlingen nauwelijks weten wat zoiets afschuwelijks als de Jodenvervolging heeft ingehouden.
Zo is dat ook met de door sommige redelijk gefrustreerde lieden aangehaalde slavernij. Alsof die door Nederland is uitgevonden. Dat wij er een rol in speelden? Vast! En dat was geen schone pagina in ons geschiedenisboek. Maar laten we wel zijn, slavernij op zich is ongeveer zo oud als de mensheid en nog steeds worden mensen als slaven gebruikt en vastgehouden. Vaak in landen waar het fenomeen zich ook nog eens voor het eerst voor deed. De christelijke veroveringsdrang uit het verleden kan wedijveren met die van de moslim-predikers die met het zwaard in de hand net zo over de wereld reisden en te keer gingen als die door Paus of Vorst uitgezonden Bijbelzwaaiers. Wie weleens heeft gehoord van een harem of de tewerkstelling op een Moorse galei snapt wellicht waarover ik het heb. Door de eeuwen heen hebben diverse doctrines en vorsten getracht de eigen invloed uit te breiden, schatten te veroveren en het ‘enige ware geloof’ over te brengen.
De mensen die dan in een bepaalde streek al heel lang woonden werden gezien als ‘wilden’ of ‘heidenen’ en die mocht je dan alleen al om die reden onderwerpen. Mocht blijken dat ze een zekere schranderheid bezaten in de ogen van de avonturiers en handelaren, kwamen ze wel te pas in de leegroof van de gebieden waar die ‘inboorlingen’ zelf woonden. In andere gevallen bleken het goedkope arbeidskrachten. De behoefte daaraan was zo groot dat die mensen over de hele wereld heen werden gesleept om voor heel weinig eigen leef genoegens het zware werk te doen voor de machtigen en wreden die hen daartoe aanspoorden. Is er in die zin veel veranderd? Dacht het niet. Kijk maar eens in het rijke Midden-Oosten! Al het werk wordt gedaan door mensen uit India, Bangladesh of wat ook. Tegen schandelijke onderbetaling en risico op een flink pak slaag als je de taken niet goed uitvoert. Verkrachting van dienstmeiden hoort er ook bij. Bootjes vol ‘vluchtelingen’ (ik haat die term door het misbruik dat er van wordt gemaakt) uit donker Afrika komen deze kant op. Elke dag weer.
Mensen die, verkeerd voorgelicht als ze meestal zijn, denken dat ze hier op eenvoudige manieren aan geld kunnen komen. En als ze eenmaal hier zijn verdwijnt een deel in de duistere delen van de economie in Europa of daarbuiten. Uitbuiting aan de orde van de dag. Controle is nul, het ethisch besef bij alle schreeuwers hier rond het thema slavernij, niet aanwezig. Kortom, ik wil weleens wat excuses zien van hen die steeds maar weer hebben geprobeerd om ons Nederlanders eronder te krijgen. De Romeinen, Noormannen, Saksen, Spanjaarden, Portugezen, Fransen, Duitsers, en de Britten. En dan mis ik vast nog een heel lijstje aan lieden die het niet zo hadden op die koppige Hollanders. Als we na die excuses nou ook nog schadevergoedingen krijgen, gaat het meteen een stuk beter met ons landje. En krijg ik het gevoel dat het evenwicht in die verontwaardiging wat wordt rechtgezet.
Altijdmijnmening 