In mijn verhaal over mijn vroege jeugd en de op straat afspelende strijd tussen katholieken en protestanten in die tijd (30-7jl) roerde ik al even aan dat er indertijd wat sociale scheidingslijnen liepen door de straten en buurten van onze wijk of zelfs de hele grote stad. En dat er ook een zeer gevarieerd landschap bestond van katholieke parochies en protestante gemeenten die elk zo hun eigen kerken bestierden en ook nog eens bezig waren met sociale netwerken en voorzieningen die de achter het evangelie of de bijbel aan lopende gelovigen moesten helpen in geval van fysieke of geestelijke nood. Dat katholicisme was overigens in Amsterdam altijd een belangrijke zo niet de belangrijkste godsdienst geweest.
Al heel vroeg in de ontstaansgeschiedenis van de stad vestigden zich kloostergemeenschappen in die toen nog kleine plaats aan de Amstel die mede bijdroegen aan het reilen en zeilen van de toenmalige samenleving. Een wonder zoals dat van de niet verbrande hostie (Stille Omgang) (1345) maakte dat de stad ook voor mensen van buiten de veste aantrekkelijk werd als bedevaartsoord. De katholieke bestuurders werden steeds belangrijker voor de stad en daardoor kregen zij ook de kans om niet gewenste invloeden van buiten te verbieden of keihard aan te pakken.
Zo waren er op enig moment de Wederdopers die naakt door de stad paradeerden en kloosterlingen aanvielen. Zij waren in feite de voorlopers van de latere Lutheranen die niks moesten hebben van de pracht en praal die de katholieken ook toen al kenmerkten. Met die naaktlopers rekende men in de historische stad keihard af. Ze werden opgepakt, gemarteld, gevierendeeld of op spiezen gezet en zo aan den volke getoond.
Waag het niet om….dat kost je het leven. Maar wat later in de geschiedenis kwam ook in Amsterdam de omwenteling tot stand. Protestanten vielen kerken aan, vernielden alles wat ze tegenkwamen, staken kloosters in de brand en verkrachtten of vermoordden alles wat katholiek was en in hun ogen abject. Het katholieke volksdeel moest onderduiken en hield haar missen jarenlang op geheime plekken. Het maakte ook dat de Spaanse koning indertijd deze stad graag wilde innemen om het Roomse geloof weer terug te brengen naar daar waar het hoorde, op een dominante plek. Maar uiteindelijk was het compromis de uitkomst der dingen. Oogluikend lieten de latere protestante stadsbestuurders toe dat de katholieken hun geloof uitoefenden. Na de inname door de Fransen van onze Lage Landen kwam stukje bij beetje de vrijheid voor katholieken weer terug al moest men zich op zijn Amsterdams nog wel wat gedeisd houden. Het was dankzij Willem van het huis Oranje en diens nazaten dat we als stadsbewoners vanaf de 19e eeuw weer een soort godsdienstvrijheid kregen en de katholieke parochies min of meer frank en vrij konden optreden. En dat de kerkenbouw in Amsterdam een grote vlucht nam.
Met dank aan bouwmeester Cuypers en diens nazaten verschenen enorme kerken zoals de Willibrordus Buiten-de-Veste die zorgden dat het aanzicht van de stad een tijdlang werd gedomineerd door hoge torens en enorme aan het Roomse geloof verbonden gebouwen. Daar omheen kwamen de diverse katholieke scholen, zowel voor jongens als meisjes en werd ook een katholieke sociaal netwerk in elkaar gestoken dat goed kon binden. En zorgde dit dat men in eigen kring zou trouwen waar zulks van toepassing was. In de jaren zestig van de vorige eeuw ging met de loskoppeling van de oude normen en waarden ook de invloed van de Kerk van Rome (en die van de protestantse gemeenten) verloren. Mensen kozen voor de Revolutie, het socialisme (al in 1948 was de CPN de grootste politieke stroming) werd de norm en dat linkse karakter raakte de stad sindsdien helaas nooit meer kwijt. Gelukkig zijn er voldoende oude gebouwen en gebruiken die nog zorgen dat deze eeuwenoude geschiedenis te vertellen valt. Want zonder katholicisme had onze stad er heel anders uitgezien. Overigens kwamen later ook de Joden naar ons land vanuit Zuid- en Oost-Europa en namen hun eigen religie mee. Net zoals tegenwoordig iets van 40 andere religies hun plek hebben gevonden in deze stad. En hoe die gaan integreren is nog maar een vraag. Van sommigen is wel bekend dat ze prima opgaan in het liberale Amsterdamse leven. Van anderen weten we nu al dat dit nooit echt zal lukken. Blijft jammer…(beelden: prive-collectie)
Had ik het in mijn vorige bijdrage aan het eigen blog nog over bereikbaarheid en de illusies rond onmisbaarheid, dit keer wil ik het eens hebben over geloof. Geloof is iets persoonlijks. De een gelooft in God, Jezus, de ander in Allah, weer iemand anders in het goede van de mens en sommigen in de stand van de Maan of een groene hagedis. Hierover heb ik al eens bericht. Maar hoe je het ook bekijkt, dit blijft een persoonlijke keuze. Al dan niet opgelegd door derden. En die derden hebben veel belang bij indoctrinatie van kinderen. Want hoe kleiner de geest van de ontvanger hoe groter de ontvangst van de boodschap. De grote geloven besteden niet voor niets zoveel tijd aan het overtuigen van hun eigen waarheid in liefde of als het moet, haat of dwang. Mijn eigen opvoeding vond, nog maar een keer aangehaald, plaats in streng katholiek milieu. Niet zo zeer thuis als wel op school. De aanpalende kerk gooide daar nog eens een stevige laag overheen.
Het katholieke geloof als enig juiste en door Jezus zelf doorgegeven aan zijn Apostelen. Ik geloofde er heilig in (..) dat dit de waarheid was. Protestanten waren de ‘afvalligen’ en de rest ‘barbaarse heidenen’ die niet in de hemel zouden komen. Natuurlijk deden of doen de protestanten hetzelfde. Eigen scholing, hun op de Bijbel baserende stroming via eigen onderwijs opgedrongen aan kinderen die thuis ook het e.e.a. stevig meekrijgen. Moslim-scholen en Joodse opleidingen doen dit net zo. Want dat geloof is volgens de uitdragers echt van groter belang dan wat je hier op Aarde aan nuttige dingen zou kunnen gebruiken. Op mijn rapport van vroeger stond godsdienstles hoog aangeschreven, net als kerkbezoek. Scoorde je daar dan een laag cijfer mee mocht je de vervolgopleidingen wel vergeten. Je weet dus bijna zeker dat dit ook geldt op dat bijzondere onderwijs van tegenwoordig. Arme kinderen. Toen ik een jaar of 12/13 was startten de twijfels. Mijn oudere broer aanstichter van die verandering in denken of doen. Maar alles overdenkend ook zelf maar besloten dat veel van die geloofsleer onzin moest zijn en niet te geloven.
Dat realisme is me altijd bijgebleven. Met daaronder een laagje van wat me toen werd bijgebracht. Niet alles slecht overigens want de Tien Geboden zouden een ieder elke dag prima passen en ik tracht er zelf naar te leven. Ergens gloeit er een puntje van dat oude geloof toch nog steeds. Gevolg van de indoctrinatie. Het interesseert me nog steeds. Het hoe en waarom van dat geloven door mensen. Waarom willen wij dat een opperwezen ons stuurt? Nou, dat dus. En dat alles ook omdat je er geweldige gesprekken over kunt voeren. Vol respect. Ook met anders denkenden. Mits in dezelfde God gelovend. Anders wordt het heel lastig. Net zoals je als realist nooit in discussie moet gaan met groene communisten of anti-democraten. Komt ellende van. Want allebei geindoctrineerd door een bovenlaag die wil dat we allemaal worden bekeerd tot dat nieuwe geloof, dat van het klimaat. Wie kan rekenen weet dat het een bijna barbaars heidens geloof betreft. Maar leg dat maar eens uit. Mij lukt het maar zelden…..
Het is en blijft opmerkelijk dat we zo naïef blijven omgaan met mensen die een of ander geloof verkondigen en daarbij ook nog eens menen dat wij allemaal moeten luisteren naar de regels die zij als zgn. ‘ware gelovigen’ over ons uitstorten. Terwijl in de geschiedenis van ons land de nodige voorbeelden te vinden zijn waaruit blijkt dat zij die deze claim nastreven veelal het onderspit delfden. Want wat is dan het ware geloof, en waarom zou dit nodig moeten zijn om een goed en naar die regels levend burger te zijn? Geloof is veeal niet veel meer dan een vorm van indoctrinatie. Als kinderen worden volgestopt met (wan)informatie nemen ze op enig moment aan wat er wordt verteld en zien dat als hun geloof. Voorbeelden te over uit doctrines die zich richten op godheid of dictatoriaal mens. Wie dat heeft meegemaakt weet hoe lastig het ook is om die basisinformatie na enige tijd door twijfel of kennis kwijt te raken. Qua geloof staat het christendom nog steeds fier overeind na pakweg 2000 jaar. Al zijn er intussen dan tientallen afgeleiden van het ooit door Petrus namens Jezus Christus opgezette basisgeloof dat zijn herkomst heeft in Rome.
Ergens in de 16e eeuw maakte de vermeende corruptie van de Kerk dat afvalligen zich verenigden en hun eigen vorm van christelijk denken op poten zetten. Luther, Calvijn, Hus, en ook nog wat andere lieden geloofden dat alleen hun vorm van geloven zou kunnen leiden tot een plekje in de hemel als die op enig moment (en dat was volgens hen nabij) openging. Boetedoening, aannemen van het Bijbelse qua inhoud en leven naar die normen was ineens een hot topic. Men zag de Roomsen als corrupt en vals en die zouden het hemelse rijk van Christus nooit bereiken. Een afgeleide vorm werd bij ons de stroming van de ‘Wederdopers’ genoemd. Lieden die hier op aarde al wilden bereiken dat het Laatste Oordeel slechts de goede van de kwaden kon scheiden als zij het recht in eigen hand namen. Aardse bezittingen waren niet aan hen besteed en zelfs kleding zagen ze als overbodig. Het voorbeeld van Adam en Eva sprak bijzonder aan. En zo liepen de eerste Wederdopers naakt door de straten van Amsterdam om hun boodschap te verkondigen en de bestuurders van de stad aan te vallen.
Die toen nog niet zo aan dat naakte gewende bestuurders maakten er korte metten mee. Deze bloot lopende en en de revolutie predikende lieden werden opgepakt en direct ter dood veroordeeld. Daarna opgehangen aan een groot rad om zo tentoon te stellen dat men zich diende te houden aan de goddelijke en aardse wetten van dat moment. De beweging van de Wederdopers ging echter door en steeds meer mensen ontdeden zich van hun kleding en liepen al schreeuwend en protesterend door de Amsterdamse straten. Het liep niet goed met ze af. Zonder uitzondering werden ze opgepakt en op de meest vreselijke manier gemarteld en daarna vermoord. ‘Ketters’ waren het en daar hield men niet van. De parallel met de huidige tijden dringt zich al snel op. Want die claim op dat eeuwige gelijk loopt ook nu al snel uit de hand als we niet opletten. Het blijft de vraag of van al die claims ook maar iets te bewijzen valt. En of die God die ons zou hebben geschapen en nu bestuurt wel blij wordt van al die claimende lieden die hier op aarde vooral bezig zijn met hun eigen belang. Het lot van de Wederdopers (overigens zo genoemd omdat ze zich op volwassen leeftijd opnieuw lieten dopen, wat indertijd ten strengste verboden was) geeft aan dat al dat geloof zelden iets goeds heeft gebracht. Het bloed stroomde ooit door de straten van Amsterdam. Een stad waar nu weer een soortgelijk geloof opgeld doet. En waar ook weer wordt geclaimd. Dat eeuwige gelijk… Jammer dat het geen nudisten zijn die lui van GroenLinks, anders zou het nog een verrijking zijn ook…Nu rest ons slechts pek en veren…en hopen dat verstandige mensen deze lieden de stad uitjagen…(Beelden: Hist.NB)
Wat is dat toch in dit land dat we via de media bepaalde groepen niet meer aanduiden naar herkomst of woonplaats maar naar geloof. Althans, vooral dat ene geïmporteerde geloof. Want voor anderen gelden die regels kennelijk niet. En dat snap ik dan weer niet zo goed. Komt dat door het gedrag van die groep? Is dat een claim op respect die normaal slechts kan worden verdiend als je bewezen hebt iets positiefs toe te voegen aan onze maatschappij? Stel je nu eens voor dat we iedere groep zo zouden gaan aanduiden. Waar blijft dan het gevoel dat je Nederlander bent en trouw aan het nationale rood-wit-blauw of desnoods het huis van Oranje? Toch zie je in de media deze wonderlijke aanduiding consequent gebruikt worden. Behalve als het even niet past. Want dan doen geloof of etniciteit er ineens niet meer toe. Zou te veel negatief beeld geven rond een bepaalde bevolkingsgroep. Waarom dat onderscheid uberhaupt? Kortom, katholieken, protestanten, boeddhisten, socialisten, carnavalisten, nudisten, aanhangers van Jomanda, allemaal worden ze op een hoop geveegd en Nederlanders of desnoods Almeerders of Groningers genoemd, maar moslims zijn en blijven daarbij een aparte groep. Wat ze qua geloofscultuur ook zijn natuurlijk. Maar wij geven daaraan als tolerant volk wel een beetje erg veel ruimte en aandacht.
En dat stoort me. Tja, dat ook! Want wie hier woont en leeft moet integreren op een manier die past bij een volk als het onze. Geloof is leuk voor thuis maar niet voor op straat. Dat lieten we in ons land al meer dan een halve eeuw geleden los. Waarom moeten we dan uitingen van dat geloof zien als min of meer normaal en daar ook nog respect voor opbrengen? Ooit beleed ik binnen de blogwereld het geloof van de Groene Salamander. Vroeg ik u allen om de bijpassende kleding daarvoor te respecteren? Ik ben nu eenmaal onderhavig aan de wensen van die diergod die wil dat vrouwen hun borsten groen of knalrood schilderen en niet met kleding bedekken. Mannen dragen peniskokers en hebben allemaal een groene hanenkam op de bol. Kaalgeschoren verder en dat moet iedereen eigenlijk weten. Wij hebben als Salamandristen ook diverse godsdienstige verplichtingen. Zoals het jaarlijkse offerfeest waarbij we feestelijk een boom schenken aan de Salamander god om zo zijn genade af te kopen. Daar hoort een rituele verbranding van die boom bij. Liefst ergens in een park.
Geldt ook voor de crematie van oude gelovigen. Om in onze voorspelde hemel te komen dienen we in het openbaar verbrand te worden. Liefst op een groot plein waar veel mensen wonen. Zo zit ons geloof in elkaar…kan er ook niets aan doen. Onzinnig? Ja! Natuurlijk. Als ik al in die Salamander geloofde deed ik dat echt thuis en had u er geen last van lieve lezer(es). Maar waarom staan we dan wel toe dat uitingen van dat eerdergenoemde geloof wel worden gezien als algemeen aanvaard? Ik snap daar niks van. Ben er vast te ontkerkt voor. Snap het niet en accepteer het ook niet. Je bent pas echt acceptabel in mijn ogen als je gewoon meedoet in de maatschappij en geen rem zet op die ontwikkeling omdat jouw geloof dat kennelijk wil. Want waarom kwamen jij en/of je voorouders ook alweer hierheen? Voor die vrijheid en mooie nieuwe kansen toch? Gun die dan aan iedereen. Maar vooral aan jezelf. En laat die media eindelijk eens hun echte en liefst ongekleurde werk gaan doen. Daarvoor zijn ze er en niet om als propaganda-middel voor sommige stromingen te dienen. En als dat niet verandert beloof ik dat ik binnenkort een eerste gebedshuis voor mijn Salamander god zal stichten. Reken maar…! Wie zich aansluit krijgt overigens korting op scheermesjes en groene krijtverf…
Kritische lezers en mede-bloggers zullen vaststellen dat ik een letter uit het alfabet heb overgeslagen. De Q! Daarmee kan ik niks, of het moest een opsomming zijn van woorden die nog net met een Q beginnen in ons taalgebied. Het leek me te veel van het goede, dus dan maar de R tweemaal benut. Allereerst in combinatie met een fenomeen uit mijn vroegste jeugd, het toen nog alomtegenwoordige Rooms-Katholicisme. Kijken we nu toch met zorg naar leeglopende kerken met een kruis op het dak om ze te zien vervangen door gebouwen met andere symbolen. Dat rijke Roomse leven is al een halve eeuw bezig met een ongecontroleerde terugtocht. De oorzaken lijken logisch. De gemiddelde Nederlandse burger is niet zo gelovig meer. En een kerk die ongeveer alles verbiedt wat voor een beetje mens leuk of nuttig is wordt nu niet meer serieus genomen. Na de jaren zestig van de vorige eeuw kwam de verlichting en moesten kloosterlingen en zo meer inbinden qua macht en invloed. Meneer Pastoor behoorde ineens niet meer tot de notabelen van een buurt of dorp en je moet wel in een echt katholieke omgeving leven wil je nog een processie over straat zien gaan.
Katholieken houden van symbolen. Beelden, opschriften, kaarsjes branden voor een heilige of Maria, als moeder van God. Kijk in een willekeurige katholieke kerk en je snapt wat ik bedoel. De sfeer is daar veel warmer dan in welke protestantschristelijke kerk ook. Puur de aankleding. Maar dat moet dan wel je smaak zijn uiteraard. In het buitenland zagen we bij kerkbezoekjes veel kitsch tussen alle kunst op dit gebied. Maar de aanbidding was er niet minder om. Wat ook misging was natuurlijk de onnatuurlijke wetgeving voor priesters en nonnen ten aanzien van hun eigen seksualiteit. Toetreden als professional tot de katholieke kerk hield in dat je het celibaat moest volgen. En dat hield in seksloosheid. Zelfs de zelfwerkzaamheid werd verboden. Allemaal zonde! Dat dit niet kon werken bewezen veel geestelijken die de handjes niet thuis konden houden en al hun gevoelens voor de andere sekse, maar erger nog, de eigen sekse op kinderleeftijd, niet wilden of konden verbergen. Het onder de pet houden van deze misbruikschandalen was de doodklap voor de acceptatie van autoriteit van of binnen de kerk.
Veel pauzen, kardinalen en bisschoppen, voor zover zelf zuiver op de graat, bewaarden het stilzwijgen en draaiden daarmee de godsdienst bijna de nek om. Althans in onze streken. Elders in de wereld groeit dit geloof ongekend. Het is maar net waar je woont en hoe goed opgeleid je bent. Want intensief geloven heeft volgens mij ook iets van doen met een zekere volgse naïviteit en vooral hoop op een betere toekomst ‘ooit’. Wat minder met goed nadenken en kritisch zijn t.a.v. alles wat wordt verteld. Al zijn die verhalen dan soms prachtig hoor. Ik kan me er best een paar herinneren uit die eerste periode. Maar goed, ook al werkte de indoctrinatie indertijd zo goed dat ik het katholicisme beschouw als het enige juiste geloof aan christelijke kant (..), ik ben toch ook blij dat ik er min of meer los van ben gekomen toen ik 14 was en mijn toekomst verder elders zocht. Al blijven die kerken mooi en wil ik altijd even kijken als we er weer eentje tegenkomen. Noem het maar een afwijking…En daarvoor is weinig remedie te bedenken. Al heeft dat begrip dan zelf weer een R aan het begin. Welk geloof hangen of hingen jullie aan en ben je dan ook nog echt belijdend daarin?? Ben benieuwd naar de reacties…
Altijdmijnmening 