Pak er een beetje sprookjesboek bij en al snel wordt duidelijk dat wij zijn opgevoed met het idee dat heksen vooral eng zijn en goede, veelal brave mensen betoveren of kinderen opsluiten dan wel koken in een pot met boskruiden.
Veel van dit soort verhalen komt voort uit de geschiedenis waarin we door het geloof geindoctrineerd op zekere wijze aankeken tegen mensen die anders leefden of handelden. Beetje vergelijkbaar met in onze tijd hoe mensen met een afwijkende mening t.a.v. klimaatverandering worden behandeld, dan wel zij die menen dat Covid19-vaccinaties de regering bevoordelen. Zie daarvoor mijn blog van 3 augustus jl. nog maar even. Hoe dan ook die heksen uit de oudheid hadden het best lastig. Zeker als ze helemaal geen heks waren, maar gewoon leefden op een van de toen geldende christelijke normen afwijkende manier.
Tijdens de vroegmoderne tijden, net na de Middeleeuwen, werden naar schatting een 50-100.000 mensen op verdenking van hekserij afgeslacht na meestal een afgrijselijke periode van folteringen en zo meer. Tot in de 18e eeuw werden nog soortgelijke ‘processen’ gevoerd in Engeland en zelfs de Duitsers waren tot laat in de 18e eeuw bezig met opsporen van hekserij. Ook in ons land was men niet vies van een al dan niet valse beschuldiging. Veelal totaal onschuldige vrouwen, vaak niet bereid zich over te geven aan de vleselijke lusten van een of andere rijke boer of kerkelijk leider, werden beschuldigd en zonder al te veel morele bezwaren voor een godsdienstelijke rechtbank gevoerd. En bekennen deden ze veelal al snel want daar had men zo de methodes voor. Men kraakte die arme dames (en enkele heren) op trekbanken waardoor de botten braken of bewerkte ze met brandmerken. Dan bekenden die arme zielen al snel. En dat leidde dan tot een doodvonnis dat veelal werd uitgevoerd op de brandstapel. In de oud-christelijke boeken van toen vond men rechtvaardiging.
Hekserij en tovenarij was verboden en volgens de toenmalige wetgevers werk van de duivel, dus de straffen bijpassend. Ketters wist men al snel ook op die wijze te berechten. En je leest je gek als je ziet wat men zoal bedacht aan beschuldigingen om tot berechting te komen. Eten van kinderen was er maar een van, copuleren met de duivel een andere. Rampjaren zorgden voor extra wijzende vingers. Naast joden, Roma, melaatsen of andere bijzondere types(..) uit die periode waren heksen de aangewezen schuldigen voor al dat onheil. Beproefd (zie Oudewater) was de methode om een eventuele heks te wegen. Kwam diens gewicht onder een bepaald vastgesteld niveau was ze te licht bevonden en hup, bewijs geleverd.
Ook de waterdompeling was er zo een. Heksen zouden blijven drijven was het toenmalige idee, dus werden ze vastgebonden onder water gehouden. Veelal met de verdrinkingsdood tot gevolg. Jammer, maar helaas. In onze tijden kom je echte heksenvervolgingen nog steeds tegen. In landen als India, op het Afrikaanse continent maar ook in de Islamitische wereld waar men juist dit onderdeel van het christelijke geloof kennelijk graag overnam. In 2009 moest een mensenrechtenorganisatie nog pleiten voor het sparen van het leven van een Libanese man die in Saudi-Arabie werd veroordeeld tot de dood wegens hekserij. Maar ook de Indonesiers zijn er nog gek op waarbij de islamitische regering veelal wegkijkt. Heksen krijgen in ons land een wat positiever imago omdat er zelf verklaarde ‘goede’ heksen bestaan. Die leven graag van de natuur en geven advies aan hen die dat nodig menen te hebben. Maar als je die geschiedenis leest zou je anno 2021 toch even nadenken voor je jezelf tot heks verklaart. De veranderingen in de samenleving zouden zomaar ineens een andere kijk op dat feit kunnen werpen. En dan is je leven ineens een stuk minder zeker…(Beelden: eigen archief/Oudewater)
Altijdmijnmening 
Het is dat men steeds een zondebok nodig heeft om duidelijk te maken waarom er ellende is rondom ons. Op sociale media worden nog steeds heksen vervolgd zonder dat ze zich kunnen verweren.
LikeLike
Precies zo is het…..(levens)gevaarlijk dus….
LikeGeliked door 1 persoon
Ik mag wel blij dat ik niet in de middeleeuwen leefde, ik zou zéker als heks door de mand gevallen zijn, woog in mijn jeugd standaard veel te weinig voor m’n ook al niet grote lente . 😉
LikeLike
Ja, en wie te licht bevonden werd had al snel een probleem. Maar kon wel weer vliegen op een bezem….:)
LikeLike
Een van onze vreselijke roots.
Die zich nu goede heksen noemen hoeven in onze samenleving niet bang te zijn voor middeleeuwse straffen, daar denkt men niet meer aan.
Bij ons was het een woord voor ergernis als je vlugger moest werken: ‘ik kan niet heksen.😑’
LikeLike
In onze taal en spreekwoorden komt dat geheks zeker voorbij. Maar heksenjachten zijn er nog steeds. Al zien we dat nu met een wat andere blik. De echte (witte)heksen verbloemen het beeld dat er vermoedelijk nog steeds mensen met de vingers wijzen naar hen die een afwijkende mening verkondigen of afwijkend gedrag vertonen. Het zit in alle lagen van de bevolking, in alle sekten en geloven, in politieke stromingen en zo meer.
LikeLike
Een oud-collega van mij beoefend witchcraft. Ik kocht van haar ooit een glazen bol.
Ja dat wegen en te licht gewogen zijn is van alle tijden.
Mijn buren en hun kinderen hebben er bijvoorbeeld op de huidige arbeidsmarkt last van. Soms is de naam op een sollicitatiebrief al voldoende om in de prullenbak te verdwijnen. Ja, soms wordt er dan ook nog iets gemompeld over een foute religie of een verkeerd paspoort. De op Nederlandse onderwijsinstellingen behaalde diploma’s tellen zelfs niet bij deze vervolgingen.
Stille groet,
LikeLike
Lijkt me toch iets totaal anders. Discriminatie op naam of herkomst lijkt me abject. Mensen moeten op kennis en kunde worden beoordeeld. Maar de heksenvervolging kan wel worden vergeleken met homovervolging door bepaalde religies en zelfs de dood die hangt aan een fatwa. Of het constante anti-semitisme dat mensen in het verleden van baan, huis en haard verjoeg en zelfs industrieel tot de dood leidde. Die teneur zit nu ook weer in de maatschappij, geimporteerd en niet bestreden. Kennelijk is een heks niet alleen een vrouw die een potje kookt van vleermuizen en kruiden uit het bos. Anders denkenden worden veroordeeld, gebrandmerkt en zelfs vermoord. Fortuyn, Van Gogh, deVries, zo maar..om niets. Vanuit haat. Net zoals in die tijden van de heksenwagen en rechtbanken in de Middeleeuwen…
LikeLike
Vrouwen die toen heks genoemd werden waren toen vaak al intelligenter en de meeste lezen en schrijven. En behalve dat nu nog weten ze heel veel van de natuur en genezende planten.
LikeLike
Maar door hen die geloofden dat de Zon om de Aarde draaide en die laatste plat was, bleek een hogere intelligentie of inzicht in de natuur niet echt iets om blij van te worden. De parallel met de huidige tijd dringt zich ook direct op….
LikeLike
Zeker weten en/of geloven is ook nu steeds meer uitwisselbaar geworden. Feiten worden afgedaan als meningen.
De toekomstige geschiedschrijving zal het waarschijnlijk beter weten te duiden?
Stille groet,
LikeLike
Geloof is een vrijwillige keuze. De indoctrinatie van jeugdigen zou strafbaar moeten zijn. Strikt neutrale opleidingen en opvoeding zou de norm moeten zijn. Het resultaat zal zijn dat nieuwe generaties zonder haat en nijd op kunnen groeien…
LikeLike