Ik ben zelf geen kind van de jaren 70 maar had er wel een kunnen zijn als ik wat meer had opgelet indertijd. Maar mijn jeugd, huwelijkse status en mentaliteit (noem het moraal) in die periode maakte dat ik weinig mee kreeg van wat zich in sommige kringen tijdens die jaren afspeelde. Want als ik de verhalen mag geloven speelde zich heel wat af achter soms keurig uitziende deuren of gordijnen. De vrije moraal die al in de jaren zestig was opgestart zette zich in de volle breedte van de maatschappij door. Mannen en vrouwen zochten de vrijheid, wilden geen enkele belemmering meer en kwamen samen in soms wel zeer opmerkelijke letterlijke of figuurlijke gemeenschappen terecht.
De communes, vrije scholen, eerste festivals en concerten maar zeker ook in het verlangen alles te delen. En dat beperkte zich niet tot wereldlijke goederen maar ook tot drugs, kennis, partners of zelfs kinderen. Het resultaat zou in onze huidige ogen wellicht de conclusie rechtvaardigen dat Sodom en Gomorra toen pas echt hadden toegeslagen. En…in veel gevallen was dat ook zo. Onlangs zag ik er een documentaire over. Vrije mensen van toen die openlijk vertelden over hun keuzes indertijd, hoe ze omgingen met partnerruil, over anti-authoritaire opvoeding en onderwijs.
Naaktheid in de nabijheid van kinderen maakten die niet terughoudend, zij vonden het volgens die moraal van toen min of meer normaal. Gold ook voor drugs. Wonen in een kraakpand was bijna norm, met meerdere partners een gezin vormen ook. Of je nu hetero, homo, lesbisch of wat ook was, het kon en mocht. De wereldse moraal veranderde dus sterk, de kerken verloren elke grip op de volgers en de wereld om ons heen was o.a. door oorlogen (Vietnam, Midden Oosten) zodanig in verwarring dat samen sterk maakte en genieten beter nu dan later kon plaatsvinden.
De documentaire was daarover ook expliciet. Maar een van de kinderen van toen, een nu nog leuk uitziende vrouw, vertelde dat juist die bijzondere en zeer vrije opvoeding in haar jeugd een leven vol seksuele frustraties had gebracht en ze nog steeds niet kon omgaan met vrije seksualiteit en naaktheid. Dat is dus heel bijzonder. Wat toen allemaal kon ging nog even verder in de jaren 80. Maar daar kwamen de vele seksuele uitspattingen zonder rem vrijwel tot stilstand doordat we als wereldbevolking aanliepen tegen de dodelijke besmettingen met AIDS. Gek genoeg zie je in de jaren daarna dat de vertrutting langzaam maar zeker haar stempel op de maatschappij zette. Partnerruil is nu voor de enkeling weggelegd, naaktheid is vrijwel uit den boze geworden en openheid over seksualiteit ingeruild voor grote stilte.
Je hoeft maar naar moderne films of series te kijken. Vrouwen kleden zich volgens de verhaallijnen nooit meer uit, doen niet aan seks, krijgen kinderen in het ziekenhuis en zwijmelen hooguit bij Harry Potter. En dat alles valt mij als observator dan op. Wat ik nu zie over die jaren 70 zag ik indertijd echt veel minder. Ik wist wel dat wat je kunt teruglezen bestond, maar deed er zelf niet aan mee. Veel te netjes, noem het maar bijna vertrut. Maar ik zat en zit er niet echt mee. Al blijf ik wel nieuwsgierig. Hoe zou het al die vrije types nu vergaan. Zijn ze nog steeds zo vrij? Zijn de oorspronkelijke partners er nog steeds? Hoe vergaat het de kinderen? Zij die het weten mogen het zeggen. En wie deze periode ook zo vrij was mag het helemaal hier uiten. Mijn montere geest stelt zich er helemaal open voor…… (Beelden: Internet)
Het salon-socialisme van de sociaal-democratie had er nooit zoveel mee, maar bij de diehard-socialisten en communisten was de 1e mei een dag om rekening mee te houden. Men vierde de Dag van de Arbeid en deed dat door optochten, parades en festiviteiten die alles van doen hadden met de wederopstanding van de arbeiders als factor in de samenleving om rekening mee te houden. En dat was in de achter ons liggende decennia vaak best nodig. Het grote probleem aan het begin van de vorige eeuw was vooral uitbuiting van de werkende klasse. De zgn. elite, veelal ondernemersfamilies die een bedrijf van de grond af opbouwden deden dat door onderbetaalde mensen liefst zeven dagen per week uit te knijpen. Slechts daar waar de toenmalige godsdiensten het voor het zeggen hadden werd de zondag een rustdag. Maar dat dienen van de Heer had ook zo zijn invloed op de werkenden. Want die moesten zich dan in hun beste pak hijzen (of jurk) om de kerk te bezoeken en aan te horen dat volgens de christelijke leer, werken in het zweet des aanschijns ook zorgde voor een plek in de hemel. Je moest dus lijden om naar boven te mogen kijken.
En wie zijn lijf kapot werkte was op het laatst fysiek zo uitgemergeld dat men vanzelf wel verlangde naar die Hemel. Eindelijk verlossende rust. Het communisme, met de oorsprong in Frankrijk rond de beruchte Revolutie, deed het denken van burgers veranderen. Arbeiders voelden dat er verbetering of verandering dringend nodig was. Ondernemers waren er niet gelukkig mee. En toen de Russische bolsjewieken bewezen dat de onderklasse een hele bovenklasse kon uitschakelen en zelfs vermoorden waren de rapen gaar. Stap voor stap werd ineens meegewerkt aan verbetering van de arbeidsomstandigheden, gingen de lonen wat omhoog en verbeterde ook de huisvesting voor de arme sloebers die tot dan in de fabrieken werden afgebeuld. In West-Europa waren communisten en socialisten het snel eens. Samen ten strijde tegen het groot-kapitaal. En dat laatste werd deels door acties en stakingen ook uitgewoond. Stakingen hielpen als middel tot bereiken van het gestelde doel, bezettingen van bedrijven ook. Stap voor stap werden arbeiders burgers, burgers ambtenaren en sommige mensen uit van oorsprong simpele gezinnen zelfs af en toe bestuurders. De grote volksbewegingen als SDAP namen het voor WO2 op tegen de gevestigde christelijke partijen.
En waren daardoor mateloos populair. Maar ook de communisten kregen veel aanhangers. Een stroming die het moest hebben van keiharde kaders, solidariteit en strijd. Lukte prima, maar ging ten onder toen Stalin en diens opvolgers satellietstaten met geweld in het gareel gingen houden. Oost-Duitsland, Hongarije, Tsjecho-Slowakije, Polen. De PvdA werd in ons land een bestuurderspartij. De macht belangrijker dan de achterban. En we hebben allemaal kunnen zien waar dat toe heeft geleid. Weggevaagd! Populistische stromingen als de PVV, FVD, GroenLinks of D66 nemen de plaats in van die oude sociale stromingen. De SP speelt een rol in de achtergrond. De arbeiders hebben het goed gekregen, de ambtenaren willen nu nog wel eens staken, of zelfs de zeer goed verdienende piloten. Maar de rol van de sociaal-democratie is uitgespeeld. Dus waarom zou je die 1e mei dan nog vieren? In Rusland enn andere staten waar men houdt van de grandeur van het paraderen gaat deze dag niet zo maar voorbij. Hier wel. Een roos kan daar niets aan veranderen. Doel en middelen…het is voorbij. En eigenlijk is dat best jammer. (Beelden: Inernet/archief)
Altijdmijnmening 