Als ik de naam Schreiner Airways noem zegt dat de meeste lezers niets denk ik. Of Air Holland dan? Air Exel? Fairways Rotterdam? Zijn een paar Nederlandse luchtvaartbedrijven die het in tegenstelling tot KLM, Martinair of Transavia niet hebben gered. Blijft jammer, maar Nederland is natuurlijk ook een klein landje, ook al is de luchtvaartgeschiedenis groot. In een groot land als Duitsland heb je naast Lufthansa vele, zeer vele luchtvaartbedrijven gehad die uiteindelijk ten onder gingen aan wanbeheer of hun eigen succes. Veel van die bedrijven in ons land vrijwel onbekend. Mij als luchtvaartkenner is een stel van die bedrijven wel beter bekend, al was het maar omdat ik ze tijdens hun bestaansjaren nog wel eens tegenkwam op een of ander vliegveld hier of daar.
Zoals LTU, Hapag-Lloyd, Bavaria, Germanair en het bijzonder General Air. Dat laatste bedrijf kocht in de jaren zestig zelfs een reeks Russische Yakovlev Yak 40 jets waarmee ze binnen Duitsland routes vlogen. Veel van dit soort verhalen las ik in een bij de oosterburen gekocht boek met de titel ‘Unvergessen Legendare Deutsche Airlines’, een uitgave van Motor Buch Verlag. Andreas Spaeth de auteur en die beschrijft in dit 190 pagina dikke hardcover boek de geschiedenis van tientallen van die Duitse airlines die het uiteindelijk niet hebben gered. Rijk geillustreerd, mooi in kleur, verhalen van oude managementleden, terugblikken op zaken die vaak de nekslag gaven aan een op zich gezond bedrijf. Maar ook hoe de invloed van Lufthansa op vergunningen van concurrenten zorgde voor veel narigheid. Ook dat kennen we wel uit ons eigen landje waar men ook altijd vreesde te veel potentiele concurrentie. En dan werden nieuwkomers aardig dwars gezeten, het verhaal van Transavia wat ik op 21 oktober voor jullie publiceerde vertelt een verhaal op dat punt.
Maar in Duitsland ging dat er nog wat heftiger aan toe. Kwam bij dat veel van die bedrijven die het soms maar kort, anderen weer vrij lang in het luchtruim vertoefden, nogal eens een gat in de markt ontdekten waar zij gaarne insprongen. Duitsland kent vele Bondsstaten en dito hoofdsteden en voor een Beier is een vlucht vanaf Frankfurt of Berlijn minder logisch gezien de best lange binnenlandse reisafstanden. Daarbij kwam dat de honger naar vooral vakantievluchten door heel de Bondsrepubliek groot werd na de ellendige oorlogsjaren. En met alles wat kon vliegen zetten die nieuwe ‘jongens’ zich graag in om een deel van die enorme groeimarkt te pakken. Opvallend vaak vlogen er ook Fokker-toestellen voor de maatschappijen, het boek vertelt er veel over in woord en beeld. Hoe dan ook, ik kocht dit boek splinternieuw in Duitsland voor E. 32,00 en het is meer dan de moeite waard. Ik las het met veel plezier uit en ben er een stuk wijzer door geworden. Maar dat is met veel boeken zo. (ISBN 978-3-613-04501-9)Gekocht bij de Maijerische Buchhandling….(Beelden: Prive)
Ik moet in het kader van dit verhaal toch ook even stil staan bij het zeer terughoudende gevoel dat we in die jaren kregen toe te behoren tot die verder uiterst succesvolle Pon-familie. Dat gevoel was er in die jaren na de overname van het Skoda-importschap (1991) als ik eerlijk ben nauwelijks. Voorschoten was kennelijk te ver weg van Leusden en nog veel verder van Nijkerk waar men indertijd als Pon Holdings zetelde, en we kregen niet de indruk dat er vanuit het kasteel daar een oekaze was afgegeven om ons vooral gunstig te bevoordelen. De Favorits waren niet te slijten geweest bij de diverse werkmaatschappijen, met de nieuwe Felicia bleek dat slechts een enkele keer mogelijk, maar dan was het meer omdat wij de vertegenwoordigers van ‘zusterbedrijven’ bijna persoonlijk chanteerden. Omgekeerd werden we wel gedwongen allerlei diensten van Pon-zusters over te nemen, wat de efficientie diende wellicht maar nooit leidde tot die soms broodnodige wederdienst. De ene hand diende de andere te wassen was ons credo en we zochten dus altijd de confrontatie als men aangaf met ‘alles te willen rijden, maar niet met een Skoda’… Het ergste was nog als men aangaf ‘al met een Seat te rijden en dat dit toch ook een VW-product was’. Het maakte soms woest maar veelal ook gefrustreerd. Dat gevoel werd er niet beter op toen bleek dat men bij Pon intern bijna een anti-Skoda-houding ontwikkelde en dit naar voren kwam tijdens de in 1994 binnen het RAI-complex gehouden ‘Pon-Familie-Dagen’. Een feestje voor alle Pon-bedrijven en een gelegenheid om je daar als Pon-familielid te presenteren aan de collegae. We moesten echt knokken om daaraan te mogen deelnemen, zelfs om er voor uitgenodigd te worden. Ons antwoord was om Felicia’s neer te zetten met het opschrift ‘PON, dat zijn wij ook!’. Dit was een afleiding van de door de organisatie zelf gebruikte kreet: ‘PON, dat zijn wij!’.
Het streek wat lieden bij Pon tegen de haren in, maar we hadden geen keuze. Skoda werd ook intern bijna genegeerd en we dienden alles op eigen houtje te regelen, maar ons wel te confirmeren aan de binnen het concern geldende normen en regels. Eenzijdig beleid dus. Voor ons MT was dit best vaak slikken. Toch scoorden we af en toe gelukkig ook wel eens een succesje. Zo kochten de automatiseerders van Pon na lang aandringen een paar PickUps, gingen er na sterk aandringen van Jaap van Rij bij Pon Holdings wat Felicia Hatchbacks naar de ‘autopool’ van Pon en namen de fleetsales- en leaselui schoorvoetend onze portfolio mee bij hun onderhandelingen. Maar verder bleef het akelig stil vanuit Leusden en Nijkerk. Het had zo geholpen als we juist toen wat steun in de rug zouden hebben gekregen. Het tegendeel werd bewaarheid toen we op enig moment te maken kregen met een fenomeen dat vanuit Duitsland en Tsjechië ook naar Nederland overwaaide. De zogeheten ‘Service-Mobiel’. Elk merk dat indertijd tot de VW-Groep behoorde bracht zo’n auto uit, bedoeld als de ultieme servicewagen voor dealers. Uitgemonsterd in een champagnemetallic lakkleur en met een opvallende oranje striping die voor alle merken gelijk was. Zeer belangrijk, de vier betrokken merken hadden hun logo van fabriekswege op die wagens laten zetten. En zo kon het gebeuren dat ook Skoda kwam met een auto van die strekking. Men koos niet voor PickUp’s, wat op zich logischer was geweest, maar voor een Felicia Hatchback. Vermoedelijk omdat de lakkleur in de fabriek van de PickUp’s niet te spuiten was of zo.
Hoe dan ook, die wagens werden aan een deel van ons MT getoond tijdens een After-Sales-Meeting in Tsjechië, waaraan ik zelf niet deel had genomen. Mij werd als verkoopleider voor Nederland na afloop daarvan door directeur Jaap van Rij te verstaan gegeven dat als we deze wagens nu eens zouden kunnen leveren aan onze dealers dit een aardige stap in de goede richting zou zijn. De wagens waren uitgemonsterd met gereedschap en meetapparatuur en je kon er elk toenmalige model van alle groepsmerken mee helpen mocht men met pech komen staan in het gebied van de betreffende dealer. Men zag bij Skoda ook een heel servicenet voor zich met moderne communicatiemiddelen en zo meer. Mijn collegae in het MT waren laaiend enthousiast, ik wat minder. Immers, onze dealers waren uiterst terughoudend waar het op naam gestelde demowagens betreft, laat staan dat ze deze relatief dure Felicia servicewagen zouden willen aanschaffen. Met donder en geweld lukte het echter toch om er een stuk of wat van weg te zetten (die logo’s deden veel voor de organisatie..) en daarover maakten we een prachtig persbericht en leverden de wagens in Voorschoten tegelijkertijd aan de betreffende dealers. Daarmee was voor mij deze zaak klaar. Maar dat was niet zoals de loop van de geschiedenis het met mij voor ogen had. Wordt vervolgd – (Beelden: Yellowbird collectie/archief/Skoda)
Altijdmijnmening 