Kerkelijke minderheid…roept het hardst….

Eind vorig jaar meldde het CBS dat Nederlanders nu in meerderheid niet religieus zijn. Dat is opmerkelijk want je zou toch het idee kunnen krijgen dat het tegenovergestelde het geval is. Van al die godsdienstige uitingen en in het openbare leven respect claimers of homo’s afwijzenden blijft maar weinig over als je de statistieken er op na slaat. Van de minderheid die een of ander geloof aanhangt (49%) is 25% Rooms katholiek. Hervormden en protestanten zitten op een niveau van 13% en de islam is maar door 6% vertegenwoordigd. Opmerkelijk als je bedenkt dat we het idee zouden kunnen krijgen dat die laatste groep 50% van de bevolking uitmaakt. Er is ook nog een kleine minderheid die een andere stroming achterna loopt. Verwaarloosbaar in aantallen. Dat die islam trouwens nauwelijks aanhangers kent in autochtone kring zal niet verbazen. En dat bij de Katholieken en protestanten vooral wat ouderen hun heil in de kerken zoeken ook niet. De actieve kerkgang is daarbij best een dingetje.

Vaak gelooft men wel (sterk) in iets hogers, maar heeft men niks meer met de aardse regelgeving of verplichtingen. Met name de jeugd laat het hier afweten. Men wil andere dingen doen en die kerkelijke verplichtingen houden dat tegen. Bij moslims en protestanten is die kerkgang overigens ook onder jongeren nog best wel op niveau. Sociale druk, vaak vanuit het eigen gezin, zorgen hier veelal voor. Katholieken laten hun kerken meestal links liggen. En dat komt niet in de laatste plaats door alle schandalen die men in die kring toch maar moeizaam heeft willen toegeven of oplossen. Verzwijgen van de zonden der voorgangers onder deze groep is best een lastige als je zelf als gelovige allerlei regels krijgt opgelegd. Toch is ook bij de andere gelovigen een afname te zien van dat kerkbezoek. Een op de zeven gaat echt nog regelmatig en dan zijn dat meestal de wat ouderen die trouw zijn aan hun kerk. Nu is dat niet zo gek, want wellicht komt dan ook de angst voor het hiernamaals om de hoek kijken. Je weet maar nooit. Je leeft naar eigen idee een soort van zondig leven en op het laatst toch maar in berouw de regels volgen in de hoop op??

Ik weet het niet. Wel dat we ons in dit land toch eens moeten realiseren wat de meerderheid van ons volk eigenlijk is. Niet kerkelijk, niet gelovig en niet lid van een of ander genootschap. Waarom dan die angst voor de dominantie van een stroming die hier nog steeds een kleine minderheid uitmaakt? Zou die meerderheid gewoon niet eens moeten gaan eisen dat onkerkelijk de norm moet zijn en dat gelovigen een toontje lager moeten gaan zingen? Al dan niet met kerkmuziek op de achtergrond? Maakt het land vast een stuk leuker en de omgang met anderen plezieriger. Onkerkelijken van Nederland verenigt u! Er is werk te verrichten. Het kan nu nog! Bekeert u tot het niet godsdienstig zijn voor het te laat is!! (Beelden: Yellowbird archief)

Oude Kerk

Als wij met onze Soester vrienden onderweg zijn in Amsterdam is het niet alleen maar leut en gezelligheid. Cultuur hoort daar ook bij en zo kwamen en komen we nogal eens in museale gebouwen waarvan we de inhoud of het speciaal uitgestalde dan met veel plezier tot ons nemen. Zo ging dat ook aan het begin van deze novembermaand toen we weer zo’n culturele dag hadden afgesproken voor consumptie door ons viertal. Bij toeval had medeblogster Therese net een dag of twee eerder een verhaaltje neergezet over haar bezoek aan de hoofdstedelijke Oude Kerk, dus dat bleek een prima bestemming om eens in de plannen op te nemen. Immers, wij, geboren Mokummers, hadden dat gebouw nog nooit eerder van binnen bekeken. Mooie gelegenheid en met de Museum Jaarkaart mag je gratis naar binnen. En dat naar binnengaan is de moeite waard. Het is het oudste gebouw van Amsterdam, behoort tot de top 100 van Nederlandse Rijksmonumenten en stamt al uit 1308.

De kerk werd neergezet als tweede kerk naast die van het nu veel kleinere Ouderkerk aan de Amstel en viel qua kerkelijke verantwoording dan ook onder die gemeente. Het gebouw is intussen dus 711 jaar oud en dat is bouwkundig gezien best een hele tijd. De Oude Kerk bleef tot de reformatie Rooms Katholiek. Hij heette toen nog de Sint Nicolaaskerk, wat voor de toenmalige zeelieden de patrooon was van de schepelingen. Helaas kwam de Oude Kerk niet ongeschonden door de beeldenstorm. Fanatici en cultuurbesef gaan zelden samen. Nadat men alle katholieke ornamenten had vernield of verwijderd kreeg de kerk een protestantse bestemming. Maar al snel konden kooplieden er ook hun waren exposeren. Want ook voor de protestanten was handel, geld verdienen!

De eerste tentoonstellingsruimte van de stad was hiermee ook een feit. Opvallend is het gegeven dat de kerk op unieke wijze is gebouwd. Omdat men indertijd in deze omgeving niet kon heien tot de gewenste diepten bereikt werden die een dergelijk grote kerk nodig zou hebben, werd de constructie van het gebouw licht en is de hele plafondconstructie van hout gemaakt. Alsof je naar een oud en omgekeerd Koggeschip kijkt. Ook de houten steunbalken wijzen op die techniek. Het ziet er spectaculair uit. Het gebouw is groot in verhouding tot de hoogte. De enorme toren werd door de eeuwen heen verder ontwikkeld. Het eerste torentje was veel lager en heel simpel van constructie. Ergens in 1951 bleek bij onderzoek dat de fundering van het gebouw niet meer deugde en instorting dreigde voor delen van de kerk. Men heeft daarna 24 jaar lang gewerkt om dat probleem uit de weg te ruimen.

Intussen is de kerk op zondag weer een gebedshuis, doordeweeks een expositieruimte. Daarnaast liggen er de nodige bekende mensen uit hun tijd begraven. Je ziet oude burgemeestersgraven, maar ook Saskia (van Rembrandt) ligt er en telgen uit de familie Hooft. Maar ook admiraals, schilders, schrijvers en handelaren mochten in de kerk een groot of wat kleiner graf voor zich reserveren. Als je kijkt naar de gebrandschilderde ramen, de orgels, preekstoelen, en zo meer, vergeet je bijna dat men er ook die exposities houdt. Wat we daarvan zagen ging eigenlijk volledig verloren in de schoonheid van dat historische gebouw. Waar ik dus al die jaren nooit de moeite voor deed er eens binnen te kijken. Nou, dat is nu voorbij. Het is een schitterende kerk. Gaan we vast nog eens heen. Al was het maar om het ook andere geinteresseerden te showen. En als er dan een expositie wordt gehouden nemen we dat en-passant gewoon mee….

Hij leidt me….

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Ook al ben ik dan ooit gelovig opgevoed in de beste en strengste tradities van de Roomse kerk, de twijfels over al die verhalen die men ons toen vertelde kwamen bij mij al snel toen de geest langzaam aan de leeftijd van de kritische benadering van alles wat ‘boven mij was gesteld’ bereikte. Ik heb niet veel met mensen of instanties die alles van ‘boven naar beneden’ beschouwen. En dat viel samen met de maatschappelijke revoluties van de jaren Zestig. Ik zag al snel dat wat die kerk me allemaal had proberen bij te brengen aan normen en waarden wellicht handig of nuttig zou zijn, maar dat die alles ziende of regelende god me toch een slagje te overdreven was. Daar heeft die baas-boven-alle-bazen het toch veel te druk voor? Daarbij, wie was ik dat hij mij perse zou volgen of begeleiden. Nee, er was te veel aan het handje wat me deed twijfelen. En eenmaal twijfelend viel ik weg in het mandje der principieel ongelovigen voor wie de wetenschap veel belangrijker werd dan het absolute geloof in volgzaamheid.

SAMSUNG

Ik snap nooit goed dat je als mens een soort overgave kunt tentoon spreiden ten aanzien van iets wat je nooit hebt gezien, waarover de meest recente verhalen een jaartje of 2000 oud zijn en waarvan niemand me echt kan overtuigen dat het ook daadwerkelijk bestaat. Al zijn de morele zaken die in sommige geloven zitten wellicht goed, dat top-down-denken is mij niet gegeven. Nou ja, als ik zelf de macht zou mogen uitoefenen…..wellicht! Maar dienen en op de knietjes smeken om hulp of verlichting? Toch kom ik nog wel eens mensen tegen die deze instelling bezitten en ook vooral koesteren. Vanuit alles wat democratisch aan me is, gun ik ze dat recht. Mits ik er zelf niets mee te maken hoef te hebben. Ik blijk ook niet zo heel bijbelvast, dus in de discussie over vers dit of dat uit hoofdstuk zus of zo blijk ik niet zo geschikt. En mensen die me gaan uitleggen dat Jezus of Allah ze dagelijks begeleidt op hun pad richting het ultieme goed (of kwaad) geven me al snel een hoog irritatiegevoel. Geloof wat je wilt, al is het in een groene salamander, of een op zijn kop staande olifant, maar laat mij daarbij met rust. Dus wie langs komt om me te bekeren richting Pinkstergemeente of Jehova getuigenis komt van een koude kermis thuis.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Geen enkele voedingsbodem. Daarbij ben ik overtuigd van het feit dat Adam en Eva niet echt hebben bestaan, en al helemaal niet, zoals in sommige stromingen verkondigd, een jaartje of 20.000 geleden. Nee, de wetenschap maakt duidelijk dat de mens al heel wat langer rond hobbelt en dat een paar miljoen jaar geleden de dino’s onze aarde bevolkten. Maar de symboliek van dat naakte paar is natuurlijk schitterend. En omdat niets menselijks mij ook vreemd is zou ik het best aardig vinden als op het moment supreme er toch een hand wordt uitgestoken die me van het ene op het andere moment binnenhaalt in die hemel vol fraaie engelen, maagden, of wat ook. Of is dat dan toch een restant van dat indoctrineren door de Roomsen? Vast wel. Tot dan, leidt ik mijzelf maar, werk, vecht, bewonder en heb lief. Dat bidden laat ik nog even over aan anderen. Tot het echt nodig is……:)

Pinksteren

HPIM1253Als het goed is viert u vandaag net als ik de tweede dag van Pinksteren. Een christelijk/katholiek feestje dat gaat over de afronding van het verhaal van Jezus Christus. Niet dat het gros van de Nederlanders weet waar het over gaat hoor. Men is blij met de vrije dag, maar waarom men die eigenlijk heeft? Vermoedelijk omdat het goed is voor de lokale meubelhandel of autodealer. Maar verder? Het geeft aan dat wat we echt vieren, die verkregen wijsheid van de Heer die volgens de christenen vrijgevig omsprong met vergeving en wijsheid, niet helemaal is ingedaald. Logisch, zit je niet op een school met de Bijbel of Kathechismus als uitgangspunt, hoor je er weinig tot niets over. En neem je die dag vrij als net zo vanzelfsprekend als Tweede Kerstsdag of de maandag na het Paasweekend. Het zijn in Nederland niet zo heel veel vrije dagen die we van bovenaf opgelegd krijgen, maar deze horen er traditioneel wel bij. Toch staat er nu een stroming op die meent dat we beter kunnen kiezen voor een wat andere spreiding van die verplichte vrije dagen.

HPIM1256aZelfs een katholieke bisschop maakt zich er nu druk over. Lever maar in die tweede Pinksterdag en geef iedereen op 5 mei vrij. Dan kunnen we nieuwe generaties wellicht nog eens bijbrengen wat echte vrijheid ook al weer inhoudt. Met enige wijsheid en begrip komen we dan tot een nieuwe invulling van die dag die we nu nog vieren als een hard bevochten overwinning op de Duitsers. Maar als de laatste overlevenden uit dat conflict zijn verdwenen wordt het lastig om de juistheid van de oorlogsfeiten overeind te houden. En zou je het risico lopen dat nieuwe generaties die 5-jarige wereldbrand net zo zien als wij vroeger de Tachtigjarige oorlog. Als een soort ver-van-mijn-bed-show. En dus moet een nieuw elan invulling geven aan de betekenis van vrijheid. Vooral als je weet dat die vrijheid net zo onder druk komt te staan als de door de christenen bejubelde wijsheid. Van dat laatste is bij de moderne mens maar weinig terug te vinden trouwens. Of we nu met haatzaaiers, barbaren, nationalisten, fundamentalisten, oude communisten of kapitalisten van de ergste soort van doen hebben. De wijsheid om op een nette en respectvolle manier met een ander om te gaan, of diens bezittingen dan wel dierbaren, het lijkt er niet meer in te zitten.

Angels and demons.1En dus is die verkregen wijsheid vervlogen, of opgegaan in de claim van het eeuwige gelijk, wat zeer zeker niet hetzelfde is. Hoe dan ook, als ik zelf moet kiezen vind ik de vrijheid belangrijker dan die dag  als vandaag die vooral dient ter eer en meerdere glorie van de meubelboulevards. Mits we dan natuurlijk niet het gedoe krijgen dat we dan met zijn allen eens in de zoveel jaren die nu vaste vrije dag moeten inleveren omdat hij op zondag valt. Want kijk, een ding nemen ze ons niet af, die tweede dagen met Kerst, Pasen en Pinksteren vallen allemaal op maandag. Maakt toch een verschil….

Prikje

Griep - injectie voor iedere Nederlander nu gegarandeerdHet was denk ik in de derde of vierde klas van onze katholieke lagere school waar ik toen op zat, dat voor het eerst een massale inentingsactie werd doorgevoerd tegen iets als polio of zo. Dat was een ziekte waarover je indertijd de meest vreselijke verhalen hoorde. ‘Kinderverlamming’ leidde tot bochels en krom lopen en men vertelde je daar op school zoveel over dat je besloot om er alles aan te doen om dat nooit mee te hoeven maken. Daarbij waren de katholieken veel liberaler in hun wereldlijke benadering van dit soort dreiging dan de protestants-christelijken, in onze toenmalige ogen steeds de ‘afvalligen’ genoemd. Indoctrinatie van de kinderziel was het katholicisme net als de andere stromingen, niet vreemd. Hoe dan ook, anders dan bij de ‘refo’s’ moesten wij als leerlingen dus worden ingeent door een schoolarts. Dat was een man die met een legertje verpleegsters om zich heen vooral keek of je wel helemaal gezond opgroeide en of je niet te veel haar op je tanden kreeg. Maar in dit geval ook hoogst persoonlijk een spuit zou zetten in je bovenarm. Anders dan wat men nu doet waren er geen begeleiders, ouders of lieve woordjes. Klas voor klas werd opgesteld in de gangen voor het gymlokaal en daar werd je dan op volgorde naar binnen geleid zoals schapen of koeien naar de slachtbank. De in wit geklede verpleegsters waren niet van de soort die je nu lief glimlachend in ziekenhuizen tegenkomt. Nee, ze waren naar mijn idee ouder dan mijn moeder (en die was echt heel oud in mijn kinderogen..) en meedogenloos. Overhemdmouw losmaken, oprollen en met je ontblote arm richting spuiters wandelen. Kinderen moeten kunnen rekenen op een veilige ogeving thuisEen meter of twee voor die plek des onheils lagen rijen verchroomde spuiten op ons te wachten. In bakken waar ze als kogels naast elkaar lagen opgesteld in een wit laken bedje.

Een voor een werden ze in armen gestoken van de leerlingen. De een na de ander voor mij viel om, niet elk kind was opgewassen tegen de pijn van die prik. Ik kreeg er ook een. Hield me sterk, maar voelde het bloed uit mijn hoofd wegtrekken, waardoor de geest iets zweverigs kreeg. Gelukkig mocht ook ik, intussen asgrauw van kleur, even zitten. Bijkomen. De prik was pijnlijk geweest, de ervaring traumatisch. Het vormde mijn geest. Er zat ineens een enorm hoge dam in mijn weerstandsvermogen. Prikken kregen een bijna magische status en ik werd meteen afgeschreven als heroinejunk in de toekomst. Niks met prikken, injecties een ware martelgang. Ook bloed prikken, voor velen kennelijk een zaak zie ze ondergaan als een muggenbeet, is voor mij iets voor psychische begeleiding. En ik ben heus heel wat keertjes geprikt hoor. Maar elke keer weer met die enorme weerstand en na-reactie. Ik kan de engste films probleemloos bekijken, een beeld van iemand die een injectie krijgt doet meteen de deur dicht. Ik zie niks meer.

En toch moest ik van de week even voor de bijl. Routine, nodig, maar ik kon het even niet. Nam mijn tijd, een aanloop, of horde,  en als u dit leest vermoedelijk al weer achter de rug zonder al teveel invulling van pijn die ik vooraf had verwacht. Nursing ladies and childWant ondanks alle positieve ervaringen, ik blijf overtuigd dat het iets akeligs is, een inbreuk op mijn persoonlijke integriteit. En zo krijg ik steeds meer begrip voor die afvalligen die principieel weigeren zich preventief te laten behandelen. Alleen die angst voor een bochel is groter en dat maakt dat ik als oud-katholiek jochie toch maar  gedwee doe wat die witjassen van me willen. Heeft dat onderwijs toch nog iets goeds opgeleverd….