Als oud-katholiek blijf ik altijd wel een grote interesse houden voor de kerkgebouwen die dit geloof door de eeuwen heen heeft voortgebracht. Vaak door vele jaren lang ambachtelijk bouwen onder leiding van zelf stevig gelovige architecten zijn heel wat monumentale kerkgebouwen in ons landschap verschenen. En ik gebruik die laatste term bewust, omdat kerken op afstand al vertellen dat ergens een woongemeenschap van godsvruchtige mensen te vinden was. Daarnaast waren de kerktorens prima uitkijkposten voor hen die vreesden dat hun dorp of stad door vijanden of pakweg natuurgeweld gevaar zouden lopen.
Kwam of kom je op afstand voorbij een dergelijke plek is de toren van de kerk vaak de eerste kennismaking. Dat geldt zeker voor de stad Woerden. Stad met grote historie die al terug gaat naar de Romeinse tijden, maar dat is nu voor dit verhaal niet zo van belang. Men kent daar een enorm kerkgebouw dat je inderdaad op grote afstand al kunt bewonderen. Van dichtbij is het een meer dan indrukwekkend gebouw. De kerk kent een grote toren, (77 meter hoog) en een kruiskerkvorm waar dan weer kleinere torentjes op zijn aangebracht. Het geheel werd in 1892 gebouwd naast het zgn. Kasteel in deze stad, en staat inmiddels op de monumentenlijst. De fundamenten leunen ook nog eens op de resten van een kerk uit de 12e eeuw..
Onlangs bezochten wij deze stad en konden de kerk even van binnen bekijken.
Dat viel bepaald niet tegen. Indrukwekkende glas/lood-ramen met de nodige afbeeldingen, aparte kapellen voor o.a. de Maria-verering, keurige indeling, en men speelde er zachtjes Gregoriaanse muziek opdat de sfeer bijpassend was voor de bezoekers. Het gebouw is uitgevoerd in neogotische stijl passend bij de bouwperiode, en kent een fraai orgel dat werd gebouwd door Jos Vermeulen, een naam op dit gebied. De kerk is genoemd naar Sint Bonaventura die ik uit het rijtje bekende tot heilig verklaarden niet zo goed ken. Maar ik heb dan ook niet zo goed opgelet bij het uit het hoofd leren van die soort figuren. Blijft de conclusie dat dit een imposante kerk is en dat we er als geboren en getogen Nederlanders trots op mogen zijn dat een dergelijk instituut nog bestaat. Er gaat al genoeg verloren aan vaste waarden in dit land….Maar Woerden laat zien dat het ook anders kan… (Beelden: Prive)
Zoals elk jaar reisden we ook dit keer weer met onze Soester vrienden richting een van de Duitse steden om daar van de altijd aardige Kerstmarkten te genieten. De aankleding van die steden is ook altijd warmer en leuker dan waar ook in Nederland en de combinatie met de altijd goed gevulde winkels maakt die trips het onthouden waard. Dit jaar viel de keuze op Keulen. Prachtig gelegen aan de Rijn, gezellig, en met diverse kerstmarkten die verspreid over deze stad te vinden zijn. Ons hotel lag wat buiten het centrum aan de andere kant van de Rijn, dus waren we aangewezen op het Openbaar Vervoer. En dat functioneert in Keulen toch wat anders dan in andere steden die we bezochten. Het was vrijwel ondoenlijk om een kaartje voor vier personen uit de automaten te halen die in de voertuigen te vinden zijn.
Het menu bleek onbegrijpelijk. Maar met wat hulp (..) van een controleur van dat OV lukte het ons om een kaartje te kopen. Daarna moesten we dat kaartje op vier plekken afstempelen. Onze oude strippenkaart in het kwadraat. Na zes halten waren we dan in het centrum, stonden op de Neumarkt en waren meteen in het kerstgewoel. Want op de Neumarkt staat een van die genoemde kerstmarkten. En meteen ook een leuke. Het centrum van Keulen bruist er omheen. Alle bekende grote winkels zijn er te vinden, er zijn diverse overdekte promenades, en er is de Dom. Wie in Keulen is moet daar even gaan kijken.
De grootste kerk van Duitsland en eenmaal binnen zie je pas hoe groot dat gebouw is. Alles is daar gratis te bezoeken, maar de bijbehorende schatkamer kost geld. Geen geld kost het om je heen kijken. Devotie komt in alle vormen, kleuren en maten zagen we, zeker in de buurt van het befaamde Maria-altaar, waar een zee van kaarsjes brandt. Wij deelden mee in die lichtopbrengst, want er zijn altijd mensen die het lastig hebben (gehad) en dan mag een extra prevelementje wel even. Naast de Dom ook weer een kerstmarkt. En zo bezochten we er meer. De sfeer is er top, de stalletjes gevuld met allerlei kunstzinnigheden en niet met braderiemeuk zoals we dat hier zo vaak zien. Keulen is een leuke stad. Druk ook. Heel anders dan we wel eens meemaakten in andere steden rond deze tijd. Er hangt een zekere chique zonder de protserigheid die Düsseldorf ons een paar keer bood. Leuke bestemming. Bedenk wel waar je wat wilt eten overigens, want de horeca is er bepaald niet voordelig. Een glas (goede) rode wijn voor bijna 10 euro schenkt men zo maar voor je in als je niet oplet. En dan dat OV….Maar verder?? Aanrader die stad aan de Rijn.
Wie mij kent weet dat ik nog altijd iets heb met kerken. Soort culturele musea die voor velen een directe lijn met de hoger geplaatste in de hemel voorstellen of een bron van rust. Voor mij toch vooral plekken om me te verwonderen over de mate van aanbidding die hele volksstammen schonken aan die God-in-den-Hoge. Bij de oer-gelovigen, zij die Rome aanhingen als enig ware stroming, was soberheid vaak niet de meest voorkomende eigenschap. Het moest allemaal opgesmukt en aangekleed en op goud noch zilver werd er gespaard. Men brandschilderde de ramen, maakte spreek/biechtstoelen die de gelovigen duidelijk in een vooropgesteld nadelige positie brachten en zette bankjes neer die zo oncomfortabel waren dat je god letterlijk dankte als je gewoon op mocht staan en naar huis kon. Al die dingen komen samen in de kerkgebouwen die nu nog overeind staan.
In katholiek gebied zijn dat er heel wat meer dan in het toch wat ontkerkelijke noorden van de oude Nederlanden. Laten we wel zijn, dat Belgie was ooit niet meer dan een onderdeel van het door de Oranjes geleide Nederland. Maar geloof en afkeer van de ketters uit het noorden zorgden voor scheuring. De Belgen zijn dus overwegend katholiek gebleven en dat is hen te prijzen. Hun kerken laten ook zien dat men extra aankleding niet schuwde en zelfs kitsch durfde toe te voegen aan dat wat bij de Roomsen al vaak overdadig werkte. De St.Pieterskerk in Turnhout (Antwerpen) staat op het grote plein in het centrum waar ook de meeste horeca van de stad te vinden is.
Het is een fraaie kerk, aangekleed zoals ik beschreef en in de diverse zijbeuken kom je al dan niet open gestelde altaren tegen die voor een deel god de vader, zijn zoon of de heilige moeder Maria vereren. Het spreekgestoelte van de priesters die hier de heilige katholieke mis leiden en daar prediken, is echt een wangedrocht. Het ding is een 19e eeuwse kopie van een soortgelijk object in een van de Antwerpse kerken, maar dat maakt het nog niet mooi. Leuningen als takken van een eik, in chocoladebruin uitgevoerd. Het is mij te erg. Neemt niet weg dat ik de strekking wel snapte. Ook de biechtstoelen zijn zo! Wat was dat toch een mooi fenomeen bij de katholieken, dat biechten.
Gewoon even de zonden laten wegwissen door de priesters die afgezonderd tegenover je zaten en ‘hup’ met wat berouw en gebeden kon je weer verder, die biechtstoelen zijn hier dus ook pompeus van vorm en doen bijna een glimlach op de lippen verschijnen. Maar alles bij elkaar is dit een fraaie kerk, gemaakt en gebruikt in de beste Roomse tradities. En gratis toegankelijk. Een fenomeen dat we bij de grotere kerken bij ons in Nederland nog wel eens zien verdwijnen. Verdienmodellen en zo meer… Mocht je in de buurt zijn, Turnhout ligt een kilometer of 45 van Eindhoven en is goed bereikbaar. Ga er eens heen en dan ook deze kerk binnen. En verbaas je. Net als ik deed. (Beelden: Yellowbird Photo)
Altijdmijnmening 