Vandaag vieren we niet alleen het einde van de katholieke vastenperiode (wat een aandacht gaven al die linkse media daar aan zeg..) maar ook het overlijden van Jezus Christus aan het kruis, zo’n 1993 jaar geleden. Want die arme man ging op 32 jarige leeftijd aan het Romeinse kruis, veroordeeld als een misdadiger volgens het rechtssysteem van de toenmalige bezetter in Judea. Voor hen die niet thuis zijn in de christelijke leer is het vooral een dag binnen een wat langer weekend die wordt ingericht met lekker eten, familie, of de eerste keer naar de camping of het tuinhuis.
Maar voor de christenmens is de dood van Jezus wellicht het belangrijkst evenement van zijn/haar geloof. Immers, Jezus’ lijden, marteling en dood maakten de toenmalige wereld vrij van zonden en zijn volgelingen verspreidden zijn levensverhaal plus dat symbool van zijn dood, het kruis, over de hele wereld. Dat verhaal op zich is ook indrukwekkend genoeg en inspiratiebron voor veel mensen (1.4 miljard mensen geloven er heilig in) om naar de normen en wetten van die religie te leven. Van intens tot ‘vooral op hoogtijdagen’. Een van die hoogtijdagen toch die Pasen. Want er hing iets heel mysterieus om die dagen na de dood van Christus op een koude en kale heuvel in het toenmalige deel van het Midden-Oosten dat nu Israel heet.
Op vrijdag was de man die zich zag als de morele koning der Joden en zoon van God, aan dat kruis gestorven. Hij was van dat kruis gehaald door zijn geliefden en volgelingen en in een graf gestopt dat bestond uit een hol in die zelfde heuvel en afgedekt met een grote steen. Op Paasochtend was de steen opzij gerold, lagen de windsels waarmee zijn lijf oorspronkelijk was afgedekt bebloed en wel in die grot en was zijn lichaam verdwenen. De volgelingen in paniek en radeloos omdat hun ‘Meester’ was verdwenen. Later zou men ervaren dat Jezus ter hemel zou opstijgen en zijn aardse volgelingen vol warmte en liefde zou achterlaten. Tot zover het verhaal van Pasen. In elke christelijke opleiding of opvoeding tot in den treure verteld en toegevoegd aan de algemene ontwikkeling. Een evenement dat vooral warmte opwekt bij de gedachte dat het zo zou kunnen zijn gegaan. En basis voor een wereldwijd verspreid geloof dat intussen in allerlei groepen en secties is opgesplitst. In onze tijd zien we vooral dat Pasen ook het verhaal van de lente is geworden. Paashazen, eitjes, gele kleurtjes, activiteiten (met name op Tweede Paasdag). Maar dat is echt van later datum en bedoeld om de winkeliers en andere ondernemers extra op de been te houden. Maar voor de ware gelovige is het toch met name een serieus te nemen feestdag. En ik wens jullie allen toe dat het een mooie dag en dito weekend zal worden… (Beelden: internet/prive)
Wel eens gehoord van het begrip predestinatie? Nee? Nou ik had dat ook niet, tot ik in de laatste dagen van vorig jaar een stukje kerkelijke historie uit de lage landen bekeek op de publieke zender en begreep dat om dit begrip in ons land een ware burgeroorlog had gewoed tussen Calvinisten en Lutheranen en het zelfs Johan van Oldenbarnevelt letterlijk de kop had gekost. Aanleiding was het idee dat iemand die in de ware God geloofde mogelijk een vaste snelweg naar de Hemel kon verwachten en andere lieden, eigenlijk de meerderheid van de mensheid, het wel konden vergeten ooit naast die troon van Petrus plaats te mogen nemen. Het begrip was vooral filosofisch en religieus/theologisch. Nergens ook maar een flinter van bewijs voor te vinden. Aanstichter was Augustinus die in de eerste eeuwen na Christus al meende dat de mensen zo zondig waren vanuit hun hele hebben en houden dat de kans op een plek in de Hemel op voorhand nul komma nada was.
Slechts zij die werden uitverkoren mochten daarop rekenen. Let wel, deze leer stamt dus uit het jaar 380 na Christus. Toen men nog van alles en nog wat geloofde en nauwelijks in staat was om al deze ingewikkelde regels uit te dragen of tenminste uit te leggen. Gods genade was dus voor de vromen onder de toenmalige mensen, en een begrip als vrije wil of jezelf een plekje verwerven werd afgedaan als niet relevant. In de jaren die volgden na de dood van die Agustinus kwam dat begrip predestinatie toch wat onder druk te staan. Immers, als je door goed gedrag geen kans maakte op de zo begeerde Hemel, had het geen enkele zin om hier op aarde netjes te leven. Zondaars aller landen verenigt u dus! Onder kloosterlingen uit de vroege Middeleeuwen stamde toch wel de grote twijfel aan die predestinatie. Daar werkte men zich het leven lang de longen uit het lijf, onthield zich officieel van vleselijke lust of zonde en zou dan geen recht op dat zo begeerde plekje in het hiernamaals verdienen?
Kerkelijke leiders en theologen uit die tijd zaten enorm met het begrip in de maag. Want vrije wil erkennen als een mogelijkheid zonden af te zweren en op te stijgen naar….. stond haaks op de kerkelijke leer. Maar gedrag van hogere bestuursleden uit die Roomse kerk maakte duidelijk dat met veel geld en macht toch onder die druk van de predestinatie uit viel te komenl. En zo ging de discussie binnen de katholieke leer gewoon nog een paar honderd jaar door. Tot de reformatie. Hoe zeer men in die toen revolutionaire kring afwilde van de dwang van Rome en de zgn. aflaten en biecht, dan wel de beeldenverering, predestinatie bleef een ‘dingetje’. De ene protestantse stroming hield hier strak en stijf aan vast, de andere stond meer aan de liberale kant van Luctor et Emergo en kansen voor meer normale mensen om ook het Hemelse rijk te betreden na de dood. Tot die ongelukkige tweestrijd in ons land waarbij echt doden en gewonden vielen. Om een begrip dat feitelijk nergens over gaat. Intussen weten we dat voor sommigen dat 2000 jaar oude begrip nog steeds basis is van hun geloof.
Hel en verdoemenis wacht op ons zondaars, mits we niet in de letterlijke tekst van de Bijbel geloven. Elders denkt men daar best genuanceerder over, maar zoekt men een soort tussenweg. Anno 2019 dus nog steeds een dingetje. Voor mij was het wel even iets om over na te denken. Strijd tussen gelovigen omtrent wie nu eigenlijk het meeste recht heeft op die Hemel! Dat gedrag niets uitmaakt, of je nu goed doet of niet, ben je voorbestemd kom je niet of wel in dat hiernamaals…..En het bewijst ook maar eens hoe archaisch veel geloven in hun kern ook zijn. En mocht je dat niet willen aannemen dan kijk je maar naar de letterlijke teksten over ongelovigen, homo’s of vrouwen. Je vraagt je af waar de islamitische leer haar basis heeft gezocht of gevonden. En de strijd tussen stromingen daar lijkt op die van de inmiddels wel wat wijzere en verder ontwikkelde christenen. Predestinatie als splijtzwam. Zijn er mensen die er nog meer kunnen noemen? Graag met dezelfde historische betekenis. Ik ben benieuwd. (Beelden: Yellowbird archief/internet)
Altijdmijnmening 