In mijn vroege jeugd waren de cowboyfilms en dito helden niet te tellen. In die jaren waren die cowboys toch de helden van een nieuw tijdperk en net zoals de geallieerden volgens de toen aangeboden cinematrografische beelden die vreselijke Moffen en Jappen hadden aangepakt en verslagen, maakten de grote en kleine filmverhalen van toen duidelijk hoe je afrekende met tegenstanders van het ‘barbaarse’ type. Indianen moesten er dus altijd aan geloven en de helden reden met hun paarden aan het einde van de film richting de prachtige zonsondergangen die het Wilde Westen kenmerkten al dan niet in gezelschap van een bloedmooie cowgirl die ze soms uit de klauwen van die koppensnellende indianen hadden gered. Een van die helden was de man met de bijzondere naam ‘Rooie Rogers’.
Dat was natuurlijk de vertaling die wij er als actieve straatcowboys met onze klapperpistolen en vilten cowboyhoeden aan gaven. Wist je veel. In het echt was dit een held van het volk. Op elke uitingsvorm van gedrukte publicaties kwam hij voor. Van plakplaatjes bij de kauwgum tot uitvouwposters in bladen die speciaal over filmproducties gingen. Films die niet zoals nu werden gedraaid op een of andere streamingsdienst, nee je moest er voor naar de bioscoop. Toen ik dat een keer deed werd mijn beeld van Roy Rogers, zoals hij in het echt van die films heette, aardig geweld aan gedaan. Want in plaats van indianen te bestrijden met zijn colts deed hij dat al zingend met zijn gitaar. Mijn hemel welk een deceptie.
Toch bleef de man een fenomeen. Geboren in 1911 als Leonard Franklin Slye in Cincinnati speelde hij samen met zijn echtgenote, Dale Evans, in vrijwel elke film die men rond het duo uitbracht. En dat waren er tientallen. Zoveel dat hij voor het Amerikaanse publiek een all-American-hero werd en allerlei ereprijzen kreeg voor hij in 1998, intussen 87 jaar oud, overleed. De meeste van zijn films zijn afkomstig uit de periode 1935-1959, dus toen ik die films zag was hij eigenlijk al een oudgediende en teerde vooral op oude roem. Roem die hij zelf graag tot het einde overeind hield. Een beetje zoals John Wayne later deed. Was het een goede zanger? Nou ja in het wilde westen van de VS vast wel. Nu oogt het allemaal erg oubollig en je mist die slachtpartijen van indianen natuurlijk… Maar een fenomeen dient aandacht te krijgen, en deze broeder was voor mij als kind toch een belangrijke ster. Zingend of niet. (Beelden: Internet/Getty)
Onlangs zaten we op een regenachtige middag wat dvd-tjes te bekijken met films die we ooit en eerder wel eens hadden gezien maar nog eens voorbij wilden zien trekken. Een daarvan was de film die ik me vooral herinnerde door de eindscene. ‘Invasion USA’ heette die film en het verhaal is grofweg zodanig in elkaar gestoken dat slechts een enkele superheld snapt wat de rest van de honderden miljoenen Amerikanen maar niet kunnen bedenken. Een Russische invasie van de VS in verband met de handel in drugs. Het rammelde allemaal als een oude tram op een wissel en het acteerwerk was op het randje van bedroevend. Maar dat gaf niet want de liefhebbers van het genre genoten van de hoofdfiguur, Chuck Norris. Actieheld, bekend van zijn rollen in Kung-Fu- en dat soort films. Norris is intussen 79 jaar oud en oogt nog aardig fief.
Niet zo gek als je bedenkt dat hij zijn leven lang oefende om een pakket spieren te combineren met de skills om anderen via Chinese of andere vechtsporten een kopje kleiner te maken. Maar dat dan in de films natuurlijk. En de man heeft er wat op zijn naam gezet. Oorspronkelijk was hij trainer in zijn eigen vechtschool en droomde slechts van een carriere als filmster. En pas op, hij heeft een ware cultus op zijn naam staan en wordt in de VS nog steeds gezien als gelijkwaardig aan lui als Sylvester Stallone en Arnold Schwarzenegger. Norris deed niet alleen aan acteren. Hij was ook auteur, producer, regisseur en trad op in veel tv-commercials waarbij hij ook nog eens zijn eigen label verkocht. Zijn eerste filmrol had hij te pakken in 1969, in de jaren die volgden brak hij langzaam door.
Begin jaren tachtig was hij een ware held geworden op het witte doek. Daarna een gevierde ster met een grote naam. Met twee verschillende echtgenotes kreeg hij 5 kinderen. Hij was dus in veel films te zien. Niet alleen in die waarover ik aan het begin van dit verhaal berichtte. De meeste daarvan gingen uit van het zelfde principe, dat wel. Dreiging, terreur, misdaad en dan komt Norris voorbij en slaat en schiet er op los waardoor alle problemen worden opgelost. Een TV-serie met hem in de hoofdrol heette Walker Texas Ranger en ik kan je echt garanderen dat hij daar in niet alleen succesvol was maar dat al die verhaallijnen op elkaar leken. Het publiek vrat het. Als je op Wikipedia kijkt wat hij allemaal deed en bereikte verbaas je je al snel over het feit dat deze beschrijving 17 pagina’s dik is.
Alleen al het aantal prijzen en nominaties dat hij voor zijn acteerwerk binnensleepte is meer dan gemiddeld. Norris is ook een uitgesproken Republikein. Hij woont niet voor niets in Texas. ‘I did it for my country’ is hem niet vreemd. Vast nationalistisch van aard en conservatief in zijn opvattingen, maar wel met die boodschap waar veel Amerikanen van houden. Het land gaat voor alles. En niet, wat kan het land mij zoal bieden. Overigens heeft hij van die kansen die dat land hem bood ruimschoots gebruik gemaakt. En man op leeftijd intussen. Maar wel een die niet oud werd door achter zijn bureau te blijven zitten. Een filmheld. Maar wat krijg je soms kromme tenen van die scripts…….
Hij was ook bij ons een zeer bekende atleet, Emil Zatopek! Tsjech van geboorte (1922) en uit een normaal arbeidersmilieu afkomstig. De man ontwikkelde zich tot een atleet die tussen 1948 en 1954 absoluut geen concurrentie had op de lange loopafstanden zoals de 10km. Hij won elke wedstrijd met glans. Zijn kracht zat hem in uithoudingsvermogen bij hoog looptempo. Daar liepen andere atleten zich op stuk. Vandaar zijn bijnaam ‘de Locomotief’. Tijdens de Olympische Spelen van Helsinki in 1952, behaalde hij drie gouden medailles. Zowel op de 5 en 10km maar ook op de marathon. Kijk, dan ben je een mannetjesputter. De naam Zatopek werd een wereldnaam. Net als Skoda, Tatra of Bata. Zatopek was getrouwd met een speerwerpster, Dana Ingrova, die naar verluid zes uur ouder was dan hij. Samen leefden ze binnen het communistische systeem een simpel maar plezierig leven. Zatopek verbeterde wereldrecords, zelfs nog toen hij zelf dacht dat hij op enig moment te oud was voor dat soort prestaties. Waarbij zgn. ‘experts’ best veel kritiek hadden op zijn manier van lopen.
Pas na de Wende in 1989 toen het communisme plaats had gemaakt voor het net ingevoerde democratische denken, kreeg hij van de nieuwe president Havel eerherstel. En zijn functie terug als Kolonel in het Tsjechische leger. De nieuwe regering putte zich uit in excuses voor het leed deze volksheld aangedaan. Zatopek voelde zich geen held, hij had slechts op willen komen voor zijn landgenoten die in 1968 snakten naar een heel klein beetje vrijheid. Zatopek overleed in zijn geliefde woonstad Praag in november 2000. Hij werd 78 jaar oud. Zijn grafsteen is eenvoudig. Net zoals de man zelf altijd is gebleven. Zijn erfgenamen mogen zijn vele medailles en titels koesteren. Ik vond het even nodig om de man op zijn sterfdag te eren. Anders verdwijnt zo’n naam van de geheugenagenda en dat mag niet gebeuren. (Beelden: Internet/Wiki)
Altijdmijnmening 