In mijn vroege jeugd waren de cowboyfilms en dito helden niet te tellen. In die jaren waren die cowboys toch de helden van een nieuw tijdperk en net zoals de geallieerden volgens de toen aangeboden cinematrografische beelden die vreselijke Moffen en Jappen hadden aangepakt en verslagen, maakten de grote en kleine filmverhalen van toen duidelijk hoe je afrekende met tegenstanders van het ‘barbaarse’ type. Indianen moesten er dus altijd aan geloven en de helden reden met hun paarden aan het einde van de film richting de prachtige zonsondergangen die het Wilde Westen kenmerkten al dan niet in gezelschap van een bloedmooie cowgirl die ze soms uit de klauwen van die koppensnellende indianen hadden gered. Een van die helden was de man met de bijzondere naam ‘Rooie Rogers’.
Dat was natuurlijk de vertaling die wij er als actieve straatcowboys met onze klapperpistolen en vilten cowboyhoeden aan gaven. Wist je veel. In het echt was dit een held van het volk. Op elke uitingsvorm van gedrukte publicaties kwam hij voor. Van plakplaatjes bij de kauwgum tot uitvouwposters in bladen die speciaal over filmproducties gingen. Films die niet zoals nu werden gedraaid op een of andere streamingsdienst, nee je moest er voor naar de bioscoop. Toen ik dat een keer deed werd mijn beeld van Roy Rogers, zoals hij in het echt van die films heette, aardig geweld aan gedaan. Want in plaats van indianen te bestrijden met zijn colts deed hij dat al zingend met zijn gitaar. Mijn hemel welk een deceptie.
Toch bleef de man een fenomeen. Geboren in 1911 als Leonard Franklin Slye in Cincinnati speelde hij samen met zijn echtgenote, Dale Evans, in vrijwel elke film die men rond het duo uitbracht. En dat waren er tientallen. Zoveel dat hij voor het Amerikaanse publiek een all-American-hero werd en allerlei ereprijzen kreeg voor hij in 1998, intussen 87 jaar oud, overleed. De meeste van zijn films zijn afkomstig uit de periode 1935-1959, dus toen ik die films zag was hij eigenlijk al een oudgediende en teerde vooral op oude roem. Roem die hij zelf graag tot het einde overeind hield. Een beetje zoals John Wayne later deed. Was het een goede zanger? Nou ja in het wilde westen van de VS vast wel. Nu oogt het allemaal erg oubollig en je mist die slachtpartijen van indianen natuurlijk… Maar een fenomeen dient aandacht te krijgen, en deze broeder was voor mij als kind toch een belangrijke ster. Zingend of niet. (Beelden: Internet/Getty)
Toen Columbus met zijn vloot van vrij kleine schepen op ontdekkingsreis was en hoopte via de westelijke zeeroutes, tot dan onbekend, want de aarde was toen immers nog plat…, naar Indie te varen, werkte zijn ‘kompas’ minder goed dan gedacht en kwam hij terecht in wat we nu Zuid-Amerika noemen. Hij wist zeker dat hij op de juiste plek landde en was verbaasd over de mensen die daar rondholden. Veelal in bonte kledij, soms half naakt. ‘Wilden’ vanuit zijn katholieke optiek en al snel tot ‘Indianen’ omgedoopt. Dat deze lieden niet wild of achterlijk waren bleek wel uit de geweldige geschiedenis van die volken. De Azteken en zo meer. Zowel de Spanjaarden als Portugezen gingen later graag nog eens buurten en brachten het voor hen belangrijke heilige geloof van Rome tot in de verste uithoeken van het nieuwe continent aan de man en vrouw. Wie vasthield aan zijn eigen cultuur of geloof kon rekenen op kerstening of erger. Samen met de uit Europa overgebrachte ziekten decimeerde men zo de oude volken tot een minimaal bestaan.
In het deel van de Amerika’s wat we nu de V.S. noemen en Canada kwamen ook de andere Europese ‘beschavingen’ even kijken en namen stukje bij beetje lappen grond in bezit die kennelijk van niemand waren. De lokale ‘Indianenstammen’ werden niet gezien als eigenaren van de grond en al snel werd Noord-Amerika toegevoegd aan o.a. het Britse Koninkrijk. Een paar stukjes kwamen nog wel in handen van andere staten, daaronder Nieuw Amsterdam dat door de Nederlander Peter Stuyvesant werd ontgonnen tot een handelsvestiging. Ook de Fransen maakten delen van het nieuwe Amerika buit. En de nieuwe bewoners die door de eeuwen heen die kant op trokken vochten stevige conflicten uit met de lokale bevolking. Sioux, Cherokee, Pawnee etc de verengelste namen voor die volken. Het ene volk was daarbij wreder ten opzichte van de Europese pioniers dan het andere.
Cowboys en Indianen. Tot niet te lang geleden was de keuze waar je uit verhalen over die gevechten sympathie voor had simpel. Die enge roodhuiden waren wreed en die arme gezinnen die vanuit Engeland of Ierland daar heen trokken om een nieuw bestaan op te bouwen en de Heer te dienen natuurlijk alleen maar van het goede doordrongen. Toen de V.S. een eigen staat waren geworden en een federaal leger op trok tegen de Indianen ontlokte dat een grote burgeroorlog die in het wrede nadeel van de oer-bewoners in het land werd beslecht. Zij werden steeds meer teruggedreven naar reservaten waar ze in hun eigen cultuur mochten samenleven zonder met de andere bewoners van het land in aanraking te komen.
Die als het zo uitkwam, graag knabbelden aan die reservaten om zo hun land en macht nog wat verder uit te breiden. In het huidige Amerika is de Indiaanse bevolking nog steeds te vinden. Met een vergrootglas, dat wel. En men behandelt die lui echt als tweederangs inwoners. Als je dus weer meeloopt in demonstraties voor de zwarte bewoners in de VS die zo slecht worden behandeld door de politie(wat je daar ook van moge denken of vinden), wellicht ook goed om nog eens mee te nemen in de besluitvorming dat juist die oerbewoners van Amerika alle rechten en reden zouden hebben om eens goed te demonstreren en om geweldige schadevergoedingen te vragen. Wat ook geldt voor andere oerbewoners van gebieden op aarde waar ooit in hun geschiedenis ontdekkingsreizigers hun voet aan wal zetten. Soms heb je de geschiedenis nodig om het heden te duiden. Zonder vervalsing, met open ogen, en een dito instelling. Je schrikt dan denk ik van de gevolgen van al dat exploreren. Overigens zonder alleen naar het zgn. witte ras te wijzen. In vroeger jaren was ontdekken wat elders te vinden (of te halen) was normaal bij vele volkeren. Al waren die Europeanen over het algemeen wel grote zeevaarders. En daar begon niet alleen de triomf, ook de ellende….voor anderen! (Beelden: Internet )
Altijdmijnmening 