Revolutionaire stadsontwikkeling

WP_20150312_050In de 19e eeuw veranderde veel, zo niet alles in het Nederland van na de Franse bezetting. Nieuwe uitvindingen volgden elkaar op in razend tempo. Stoommachines, staal, industrialisering. Het zorgde uiteindelijk voor enorme ontwikkelingen op het gebied van de economie, huizenbouw, maar ook de nodige welvaart voor een land dat door de Franse bezetting was beroofd van alles wat het ooit tot een belangrijke natie had gemaakt in de eeuwen voorafgaande aan die periode. Onder het bewind van oranje-Prins Willem 1 werden er enorme bouwwerken opgezet, kanalen gegraven en rails aangelegd voor de eerste treinen. Het land werd ineens ‘open gesteld’ voor iedereen die het kon betalen. De trekschuit hopeloos ouderwets, de trein het nieuwe vervoer. In de steden had die industrialisering ook de nodige gevolgen. Daarover gaat een erg aardige expositie in het toch al interessante Amsterdam Museum aan de Amsterdamse Kalverstraat. Je ziet hoe Amsterdam expandeerde.

?????????Nieuwe wijken werden uit de grond getrokken. Zo zie je bijvoorbeeld dat het befaamde Concertgebouw ooit in de polder werd neergezet om zo fraai af te steken tegen de horizon en geen geluidsoverlast zou kunnen ontstaan voor de inwoners van de stad. Vijftig jaar later lag Amsterdam al helemaal om het gebouw heen, de polders verdwenen. Grachten werden gedempt, wegen aangelegd. Het stadsaanzicht vanaf het water werd voor altijd veranderd door de bouw van het Centraal Station aan het IJ. Treinen en trams maakten het vervoer eenvoudiger. Opmerkelijk om te zien is ook de enorme armoede die toen in bepaalde wijken heerste. Er waren echt mensen die woonden in krotten, vochtig, ziek makend, zonder kansen op werk. De Jordaan, nu zo’n leuk juppengebied, was indertijd goed voor een stigma. De mooie verhalen en liedjes over dat stadsdeel zijn niet allemaal even waarheidsgetrouw.

WP_20150312_061Wij bekeken deze expositie onlangs met mensen van buiten de stad en ook die waren er van onder de indruk. Zo zeer zelfs dat we de feitelijke inventaris van het Amsterdam Museum niet eens bekeken. Dat is een compliment voor deze tijdelijke expositie over de industriële revolutie van de 19e eeuw. Ik raad iedereen aan die kan en in de buurt is om even te gaan kijken. Museumjaarkaart-houders kunnen er gratis is. Er zijn liften, de jassen kunnen in een kluisje worden opgeborgen en overal zijn toiletten voor hen die dat nodig achten.

Osdorp

WP_20141202_016Oer gezellig is het er altijd. En dus reizen we ieder jaar opnieuw af naar Amsterdam-Osdorp. Voor hen die dat niet weten, dat is een zgn. ‘Tuinstad’ aan de buitenste rand van onze hoofdstad, ontwikkeld na de Tweede W.O. om veel arbeiders te helpen aan een moderne flat. Intussen is dat een wijk vol multiculturele zaken, maar bleven de tuingebieden aan de rand gewoon bestaan. Een van de ondernemers die daar zetelen is het zgn. Tuincentrum Osdorp. Lokaal een bedrijf met een grote naam en faam, niet in de laatste plaats door hun jaarlijkse wintermarkt. Die wordt opgezet rond een werkelijk gigantische maquette vol scenes en huisjes van het merk Lemax. Ik schreef er een paar jaar geleden al eens wat over op mijn vorige mening blog.

WP_20141202_001Elk jaar weer verrast Osdorp met nieuwe opstellingen en ook aanbiedingen. Het is daar zo groot dat ze een kabelbaan hebben kunnen aanleggen waarmee kinderen en ouderen over alle scenes heen worden gebracht om van boven nog eens te kijken naar al dat leuks dat ongeveer in schaalgrootte 1:48/50 voorbij trekt. Dat je dan geïnspireerd raakt is logisch. Ook wij beginnen met een minidorpje dit jaar, al was het maar omdat onze lieve zwarte (maar vooral zeer actieve) kater de eerste proefkerstboom al deskundig sloopte. Dat wordt niks dus, tijd voor een alternatief. En dat vonden we met wat spullen die een dorpje maken tot een genot om naar te kijken. De inspiratie halen we in Osdorp. Net als de straatverlichting, wat details (denk aan auto’s, een opoefiets met standaard, hondje en figuurtjes).

WP_20141202_019Met simpele middelen als een transformator en wat handige stekkers krijg je de boel verlicht. En dan heb je een kleine afspiegeling van de echte wereld, en sneeuwt het als je dat zelf wilt. Een mengeling van Charles Dickens en de omgeving anno 2014. Nieuw dit jaar was een hele reeks gevels uit Amsterdam. Prachtig, en met wat trambanen en een heus grachtje er voor een aanlokkelijk aanbod. Ware het niet dat de prijs per huisje best pittig bleek. Net als in het echte leven zijn grachtenpandjes ook bij Lemax en Osdorp duur. Minstens vijf tientjes per stuk. Wellicht iets om elk jaar eentje te halen. Tegen de tijd dat je dan een half straatje vol hebt weet je niet meer waarom je het eigenlijk doet. Hoe dan ook, gouden handel. En Osdorp weet dat.

WP_20141202_022Het was er dit keer opnieuw bijster druk, hele busladingen oudjes worden hier gedropt, en die bewegen zich dan weer tussen de schoolklassen door die hier ook naar al die lichtjes en bewegende scenes komen kijken. Dat er dan en passant ook nog naar de prachtige kerstdecors op ware grootte wordt gekeken is logisch. Zeer verzorgd hier, zeker in vergelijking met andere tuincentra waar we ook al keken. Osdorp is een leuk uitje, een aanrader, maar als je niks wilt kopen, laat de portemonnee dan maar liever thuis. Voor je het weet ben je ‘’om’. Precies zoals ons overkwam….