Als ik vanuit mijn heden terugkijk naar het hoofdstedelijk verleden zie ik vooral veel echte Amsterdammers voor me die vaak met een licht Mokums accent hard werkten om de kost te verdienen voor hun al dan niet uitgebreide gezin. Men woonde relatief eenvoudig, at voedzaam, had een groot sociaal leven en zag alles buiten de stadsgrenzen als platteland en de mensen die er woonden als ‘boeren’. Uiteraard chargeer ik iets om het beeld te schetsen, maar feit is dat Amsterdam een halve eeuw of langer terug toch vooral een aardig homogeen beeld vertoonde qua inwoners. Onder de Amsterdammers heerste een stukje trots op die stad met zijn fraaie historie, zijn brede werkgelegenheid, de mooie havens, dat unieke vliegveld voor de deur en men koesterde het feit dat de meeste familie en vrienden binnen de stadsgrenzen te vinden waren.

Zo verging het in mijn jonge jaren ook onze familie. Van de ouders woonden alle familieleden in de stad. Pas aan het begin van de jaren zestig verhuisde een tante en oom met hun dochter naar Meppel. Volgens mijn moeder toch een plek aan de andere kant van de Maan. We hebben ze nooit meer gezien. Ik heb wel eens beschreven dat we in die jeugdjaren regelmatig (minstens 20 keer per jaar) andere plekken in het land bezochten.

De Veluwe, Limburg, Zuid-Holland, het waren hele ritten en het leek keer na keer wel een soort vakantie. Maar zodra we op de terugweg de contouren van Amsterdam weer zagen was alles goed. Toen de bevolking van Amsterdam net zo rap veranderde als het stadsbestuur naar links opschoof zag je onrust bij de bestaande oerbevolking. De huizen verpauperden, die slechte huizen werden toegewezen aan de nieuwe immigranten. Tuinsteden aan de rand van de stad als Osdorp, Geuzenveld, Bijlmermeer boden nog enige tijd een sfeerloos alternatief voor de oude 17e, 18e of 19e eeuwse buurten waar de oer-bewoners van de stad vandaan kwamen en uit vertrokken.

Toen de stad leed onder meer en meer verloedering en criminaliteit trok men nog verder weg. Purmerend, Hoorn, Heerhugowaard, Hoofddorp, en uiteraard Lelystad of Almere boden door de jaren heen een vluchtweg richting frisse lucht en wijken vol herkenbare soortgenoten. Het echte Amsterdams hoor je daar en zelden meer in de stad zelf. Nu, in de 21e eeuw is een wijk als de Jordaan een gebied voor van buiten gekomen Yuppen geworden, de huizen vrijwel onbetaalbaar en meer dan 50% van de stad bestaande uit immigranten en expats.

Het echte Mokumse sfeertje verdwenen. De straten worden fietspaden, de auto de nieuwe vijand voor de linkse stadsbestuurders, op het water varen elektrische rondvaartboten en sommige buurten onherkenbaar veranderd. Ook voor mij, geboren Mokummer. Amsterdammers (net als bewoners van andere grote Randstedelijke gebieden) trekken steeds verder het land in. Tot aan Meppel toe. Waar men ongetwijfeld erg moet wennen aan dat westelijke accent. Kennelijk hebben die oom en tante indertijd toch te weinig mensen kunnen bekeren. Maar vreemd blijft het. Ik maak het vermoedelijk niet meer mee, maar ben wel benieuwd wat er over is van onze stad over opnieuw een halve eeuw. Ik vrees weinig tot niets meer. En dat is best een rampzalig scenario. Want een stad is niet alleen een collectie straten, stenen, gebouwen of wat ook, het is ook de sfeer, de cultuur, de geschiedenis, en de collectieve inzet om er samen iets van te maken. Geforceerde volksvervanging hoort daar niet bij. Wie van jullie merkt hetzelfde in de eigen oude woonomgeving? Wie is ook verhuisd, vertrokken en wellicht zelfs geemigeerd? Ik ben benieuwd…. ( Beelden: Persoonlijk archief/Internet)