Laat mij een tijd rond lopen (of op een terras zitten) waar veel mensen zijn en ook kinderen zich manifesteren, ik weet direct het verschil tussen ‘ettertjes’ en goed opgevoede kinderen. Tuurlijk zijn kinderen geen geprogrammeerde robots of trekpoppen, maar een beetje opvoeding kan soms geen kwaad dunkt mij. Sinds we in de jaren zeventig van de vorige eeuw in de greep kwamen van de softies worden kinderen thuis en op school kennelijk niet meer opgevoed in wat ze al dan niet mogen dan wel zouden moeten aanleren. Nee, ze mogen het allemaal zelf uitzoeken. Zelf de eigen grenzen bepalen. Nou die grenzen liggen voor sommigen van dat jonge volk erg ver weg. Vreemd dat ze zo vaak maling hebben aan hun ouders, opvoeders of leerkrachten? Daarbij zien we kinderen voorbij komen uit culturen waar het ‘prinsje’ zijn is ingebakken vanaf het allereerste moment dat de wieg slaapplek werd.
Meisjes moeten voldoen aan de normen maar die jongetjes mogen echt alles. En krijzen daarom de hele tent bij elkaar als ze iets niet mogen of in handen krijgen. Het etterbakje van de toekomst is dan nu al geboren. Nee, dan onze opvoeding. Die was Spartaans. Katholiek, streng, regels, tucht en orde. Je waagde het niet iets uit te halen wat de ouders of leerkrachten niet toe stonden. Een pak slaag was zowel thuis als op school bijna standaard gegeven. En die oude generaties katholieke onderwijzers hielden wel van ‘uitdelen’. Ik had de mazzel dat wij thuis niet zo streng in de leer waren. Geslagen werd er zelden tot niet, maar leasepa was niet het type om mee te spotten. Hij droeg op zijn rug automotoren naar zolder voor revisie en was dus nogal pezig uitgevoerd. Je hield je aan de afspraken, ook al werden die door de andere kant vaker geschonden dan door ons kinderen zelf. Op school was dit idem dito. Streng. Tuchtiging hoorde bij die aanpak.
Een klap voor je kop kon je krijgen als je zat te klieren in de klas. Kom daar nu nog maar eens om. Als je zo’n ettertje met een vinger aanraakt krijg je een Meester Spong op je nek of erger. Vandaar dat we generaties zien opgroeien die maling hebben aan regels, voor wie hun mening of verlangen de enig juiste is en waarbij God is vervangen door Google, Facebook of Instagram. En dan zijn er die scholen die zich bezig houden met de streng-groene leer! Ongevraagd. Als een sekte! En waar je als kind niet de kans krijgt anders denkend lessen te volgen. Dan ben je een afvallige, een ketter of Barbaar. De tijden zijn gewijzigd, de denkwijze ook. Maar het geloof in iets hogers of beters gebleven. Na de katholieke en christelijke leer kwamen de revolutionairen, daarna de vrijdenkers en nu weer de Groene sprookjesvertellers. Helaas brachten die allemaal weinig goeds voort. Want het ettertje dat staakt om het milieu is deel geworden van de nieuwe generatie. Op hun blote kont zouden ze moeten krijgen. Met een rietje…maar met al die juridische dreiging zal dat wel niet mogen. Heel jammer. Want met tucht en orde is ook het ware realisme er aardig in te stampen….
Wie als vrouw in vroeger jaren zonder man zat of kwam te zitten had daarna maar weinig echte keuzes. Zoals je nu bij nieuwe bevolkingsgroepen nog wel eens ziet was in christelijk/katholieke kring uithuwelijken nog heel normaal tijdens de late Middeleeuwen. En wilde een vrouw dat niet ging (moest) ze in het klooster. Met name dat laatste hield in dat men geen kans meer had op menselijke geneugten, immers geloften van armoede en kuisheid waren dan opgelegd pandoer en de Here Jezus de enige man in je leven. Dat was voor veel vrouwen vanuit hun fysieke or karakterwezen geen optie. Maar meestal economisch afhankelijk van de mannen of familie hadden ze geen keuze. Tot er een ‘derde weg’ ontstond die door heel Europa een behoorlijke reeks volgsters kreeg. Je kon ook begijn worden. Een soort tussenvorm waarbij je het geloof trouw bleef, maar toch minder streng in de leer een soort van onafhankelijke status kon opbouwen.
Die status hield dan wel in dat die kuisheid (reinheid) nog steeds min of meer in acht werd genomen, maar dat je verder in een eigen onderkomen samen met andere dames kon genieten van een redelijk beschermde jonge of oude dag. Begijnhoven werden al snel overal ingevoerd of opgericht. De resultaten daarvan vinden we nog steeds in vooral van oorsprong katholieke steden. Al dan niet nog steeds in gebruik. Zo kennen we het bekende Begijnhof van Amsterdam, maar zijn die ook elders in Nederland te vinden. Onlangs bezochten wij een van de grootste. In Belgie. Turnhout heeft de eer om daar een schitterend voorbeeld van die toenmalige cultuur in ere te houden en je staat met je mond open van verbazing als je ziet welke oase dit eigenlijk altijd moet zijn geweest. Prachtige huizen, schitterende kerken, een Mariakapel en fraaie natuur. Maar vooral die stilte…
De laatste begijn die hier nog leefde was een Rotterdamse die in 2002 op zeer hoge leeftijd overleed en had bedongen dat zij achter de kerk in het hof begraven wilde worden. Men had bij het stadsbestuur van Turnhout niet zoveel op met die laatste wens, maar uiteindelijk kreeg de onverzettelijke begijn het toch voor elkaar. En dat geeft wel weer dat deze dames die toch vooral druk waren met goede doelen en nuttig werk, niet voor een kleintje vervaard waren. Geen nonnen dus. Wie de man van hun dromen tegenkwam kon altijd kiezen voor een bestaan buiten het hof. Dan was de kuisheid niet meer gewaardborgd, maar lonkte een leven met gezin en kinderen.
Begijnen waren voor de diverse kerkelijke en wereldse machthebbers lastig te vatten. Men wilde ze eigenlijk niet zien als vroom genoeg, maar dat besef kwam toch met de jaren. Al was het maar omdat de begijnen in hun tijd veelal echt gelovig en vlijtig leefden. Op het hof van Turnhout kom je heel wat kerken en kapellen tegen. En alles is in prima staat bijgehouden. Er staat ook een leuk museum waar vanuit men met enthousiaste gidsen rondleidingen kan maken en een goed inzicht wordt gegeven van wat hier in verleden en heden allemaal speelde of speelt. Wij hadden er ondanks de buiten heersende hittegolf-temperaturen veel plezier aan. Een aanrader van jewelste als je een beetje interesse hebt in de kerkelijke geschiedenis en cultuur. En ook wilt zien hoever we in onze huidige tijd en cultuur zijn opgeschoven naar vrijheid en blijheid. Want hoe fraai het leven van die begijnen ook was in hun tijd, een godsdienstig bepaald keurslijf was nog best hun deel. En dat hebben echt moderne vrouwen toch maar mooi van zich afgeschud. Nu blijft het gevecht om dat vooral vast te houden. (Beelden: Yellowbird)
Altijdmijnmening 