Afgelopen maand vierde men in Suriname dat men 50 jaar geleden ‘onafhankelijk’ werd van Nederland en op ‘eigen benen’ verder zou gaan. Op zich een prima streven natuurlijk, want kolonisatie is een overblijfsel uit een ander tijdperk dat door de oude staten die dat toepasten langzaam aan wel iets is afgestoten. Dat er nu weer nieuwe kolonisatoren zijn opgestaan (denk aan China..) lijkt bij de linkse kerk geen enkele weerstand op te wekken. Nou dat zal mijn verhaal hier wel doen denk ik. Immers, toen het er op leek dat onze oude kolonie Suriname op zichzelf zou worden aangewezen en de bevolking dus moest gaan werken aan de opbouw van dat eigen land, koos de helft van die daar toen levende mensen er voor om dan maar in het vliegtuig te stappen en richting Nederland te emigreren.
Reden, de goede sociale voorzieningen hier, de vele subsidies, een beter huis dan in Suriname en een kans voor de kinderen het economisch beter te krijgen. De ‘Bijlmer-Expresse’ heette de vliegverbinding tussen het nieuwe en oude land en inderdaad kwamen duizenden Surinamers terecht in de relatief dure huurwoningenwijk Bijlmermeer ten zuidoosten van Amsterdam. Daar stonden prachtige ruime flats voor middenklasse-huurders die waren opgezet in de jaren zestig en begin 70. De toenmalige bewoners betaalden de volle mep aan huur, de nieuwkomers kregen huursubsidie naast hun sociale uitkeringen. Daarnaast was er ineens geen screening meer nodig voor de potentiele huurders.
Dat was in de jaren voorafgaand aan die ‘invasie’ standaard procedure geweest voor de potentiele huurders door de verhurende partijen, veelal woningbouwverenigingen van naam en faam. Met steun van de veelal linkse lokale en landelijke overheid werd de huur voor de nieuwkomers gegarandeerd en vonden hele families onderdak in die fraaie en ruime nieuwbouwflats. Met alle gevolgen van dien. De tuinstad Bijlmermeer veranderde van karakter op een wijze die we nu elders zien, maar ook in een tempo dat zijn weerga niet kende. Toen een paar jaar later de eerste metrolijn werd aangelegd tussen Bijlmermeer en CS en men in de centrale stad de heroinehandel te lijf ging verplaatste die zich naar het nieuwe woongebied.
Criminaliteit en verloedering was het deel voor degenen die er al van voor die invasie woonden. Vele daarvan vluchtten weg. Naar Hoofddorp, Purmerend, Almere of verder. Wat bleef was een wijk waar het bepaald minder leuk was geworden. De centrale stad keek weg, links houdt nog steeds niet van slechte boodschappen die haar eigen doctrine kunnen uithollen. Pas na de Bijlmerramp met dat ElAl vliegtuig een dikke dertig jaar geleden veranderde de aanpak. Men trad eindelijk op, sloopte oude flats (waar veel illegale bewoning plaatsvond) en bouwde nieuwe straten en huizen. De leefbaarheid verbeterde. Net als het economisch niveau van die emi-Surinamers. Die verhuisden zelf ook naar andere gebieden. Zoals naar Almere. Waar men hoopte op een beter leven. Intussen vinden veel Surinamers dat ze hier worden achtergesteld, gediscrimineerd en dat Zwarte Piet maar een uiting van hun slavernij-frustratie is. Kortom, dat onze samenleving niet deugt vanuit hun perspectief. Gratis geld zou veel kunnen vergoeden, althans in de ogen van de meer activistische leden van die hier toen gevestigde cultuur. Hoe negatief het ook moge klinken, ik maakte die invasie indertijd aan den lijve mee en heb er heel slechte herinneringen aan. En ben dus ook tegen uitzonderingsposities voor juist deze groep. Ook ik ben uit mijn toenmalige wijk gevlucht, want het was op enig moment niet meer te harden in die best aardig opgezette luxe woonbuurt. Niets van wat we verwachtten in 1970 bleek in 1980 nog te bestaan. Alles was weg. Zeker ons gevoel van veiligheid. En voor hen die me niet geloven wil ik best nog wel eens een lijstje maken van de zaken die ons na die invasie zijn overkomen. Dan snap je wel dat we indertijd verhuisden en ook dat juist ik geen begrip heb voor welke claim of behoefte aan feest vieren rond die onafhankelijkheid van dat verre land laat staan die claims op schadevergoedingen rond het ‘slavenverleden’. (beelden: archief)
Wie de kaart van Europa denkt te kennen anno nu, moet die toch eens vergelijken met dezelfde kaart van eind 19e eeuw! Totaal andere wereld. Naast het enorme Russische Rijk en het Franse, maar zeker ook het Pruisische was daar dus ooit het gecombineerde keizerrijk Oostenrijk/Hongarije. Aangestuurd door een zeer rijke adelijke toplaag die vooral zetelde rond de Keizer in Wenen en wellicht nog een beetje bekend door de bekende boeken- en filmreeks over Sissi. In werkelijkheid was dit Rijk een optelsom van allerlei koninkrijken en adeldommen die zich verenigden onder de Habsburgse dynastie. Ooit samengeklonterd in de schaduw van de Franse expansiepolitiek een halve eeuw eerder. Oostenrijk-Hongarije was officieel een dubbel-koninkrijk waarbij Wenen en Boedapest, maar ook Praag, zustersteden werden, maar in werkelijkheid toch vooral Oostenrijkse belangen diende. Sterker nog, men zag in Wenen al die Slavische volkeren als zigeuners, niksnutten, zeer geschikte hoeren, dieven en zo meer. Daarbij was anti-semitisme een officiele vorm van besturen. Hoe groot was dit rijk? Nou groot! Het omvatte delen van Polen, Oekraine, Roemenie, Bulgarije, de Balkan, het huidige Tsjechie, Slowakije, Oostenrijk, Hongarije en een noordelijk stuk van Italie, waaronder Venetie.
Van 81 toenmalige losse staten kreeg het nieuwe rijk er nu drie in combinatie, en men bouwde het imperium indertijd op de fundamenten van het oude Roomse Rijk. Dat het geloof daarbij een grote rol speelde, zal duidelijk zijn. Voor de Keizers die dit enorme imperium aanstuurden was Duits de voertaal, dus dat gold ook voor alle onderdanen. Omdat Hongarije nooit deel had uitgemaakt van dat Roomse Rijk kreeg dit deel van het land binnen de nieuwe combinatie een status-aparte, iets wat ook weer leidde tot de overheersing vanuit Oostenrijk. En die overheersing ging er stevig aan toe. Men schroomde niet eventuele ‘opstandelingen’ in dat land der Magyaren een kopje kleiner te maken en vrouwen te verkrachten of ze mee te nemen naar Wenen voor opname in de staatsbordelen. Het Rijk vocht diverse oorlogen uit, veelal zonder veel succes. Toch voelden de militairen zich onder hun keizer vrijwel onaantastbaar.
Het leger was van de ouderwetse soort, de vloot ondermaats in vergelijking met andere grote staten uit die dagen. In het gebied waarover men heerste zaten overigens wel grote industrieen die we nu nog kennen als vooraanstaand. Denk maar aan de Staal- en wapenfabrieken van Skoda in Bohemen. Ook veel autobouwers van het eerste uur opereerden juist in deze omgeving en leverden veel van hun eerste vehikels aan de rijken uit Oostenrijk-Hongarije. Toen de overheersing door de Oostenrijkers dictatoriale vormen aan begon te nemen kwamen bepaalde volkeren in opstand. Met name nationalisten wilden hun oude land weer terug, streefden naar onafhankelijkheid en koesterden hun eigen volkscultuur en taal. Dat uitte zich in de moord op Keizer Franz Ferdinand in Sarajevo, de dader een Servier. En dit werd uiteindelijk oorzaak voor de Eerste W.O. Daarbij verloren de Oostenrijkers het grootste deel van hun oude imperium.
Italie veroverde haar eigen grondgebied weer terug, net als Tirol, Polen werd weer vrij, terwijl als Tsjecho-Slowakije de deelstaten Bohemen, Moravie en Slowakije bij elkaar bracht. Maar ook de Balkanlanden en uiteindelijk ook Hongarije verkregen hun vrijheid. Van het oude rijk bleef vrijwel niets meer over. Dat het later nu juist een Oostenrijker was die als Duitse Fuhrer weer streefde naar toevoegen van al die oude gebieden aan zijn rijk is een bitter deel van de erfelijke geschiedenis. Ook al faalde hij uiteindelijk gelukkig in zijn pogingen. Die oude gevoelens t.o.v. landen in oost en west bleven bij veel volkeren in deze hoek van Europa wel leven. De huidige politiek van de Oost-Europese landen binnen de EU is deels daaruit te verklaren. En dat is maar een stukje van het verhaal natuurlijk. Kortom, Groot-Europa is een droom die we in heel wat stukken van onze gezamenlijke geschiedenis terug zien komen. En veelal in weinig opwekkende beelden of verhalen. Samen sterk, zeker, maar nooit onder centrale leiding of erger nog, dictatuur. Dat heeft de geschiedenis ons toch wel geleerd zou ik denken. (Beelden: Wikipedia)
Altijdmijnmening 