Alleen al om de historische betekenis, maar zeker ook omdat het om die reden ook al wat door mysteries omgeven leek was ik al tientallen jaren al van plan een keer naar het stadje Oudewater af te reizen.

Maar het kwam er nooit echt van. Tot we onlangs even in Woerden te gast besloten door te rijden en dan eindelijk eens te zien of er boven dat stadje aan de Lange Linschoten (Hollandse IJssel) echt heksen door de lucht vlogen. Nou dat viel nogal mee (of tegen). Het is een prachtig oud stadje met honderden historische pandjes en een gezellig centrum waar niet voor niets te beeltenis van Joop Doderer in zijn gedaante van Swiebertje te vinden is. Qua sfeer paste juist Oudewater prima bij de TV-serie met die naam die vele jaren geleden furore maakte. Oudewater kent een paar enorme kerken, waarvan de Sint Franciscuskerk er een is uit de school van Cuypers maar gebouwd door zijn leerling Margry. Oudewater kent een godsvruchtige hoeveelheid inwoners. Men is er behoudend gelovig al wonen er ook wat allochtonen tussen de overwegend christelijke bevolking.

Het stadje zelf verkreeg haar rechten al in 1265 en is daarmee de oudste stad van het (overigens prachtige) Groene Hart van Holland en Utrecht. De stad diende door de ligging in het grensgebied tussen de vroegere Graafschappen Holland en Utrecht als stevige vesting en hielp bij het evenwicht van macht indertijd die zich toch zoals blijkt uit onze vaderlandse geschiedenis lokaal/regionaal afspeelde. Oudewater speelde ook een belangrijke rol bij de Vrije Statenvergadering in Dordrecht die leidde tot de Nederlandse Republiek onder Willem van Oranje. Daarna begon de ellende voor ons land en de diverse steden die zich achter de Oranjes hadden geschaard.

De Spanjaarden vermoordden als represaille de bevolking van Oudewater na een korte belegering en dat feit weet men zelfs nu nog wel te herdenken. Slechts drie inwoners ontkwamen toen aan die slachting en aangestoken branden die het gevolg waren van het Spaanse geweld. Touw werd later een belangrijk ambachtelijk product van het stadje in de daarop volgende eeuwen en om dat te herdenken is er een waar touwmuseum te vinden in een van de oude zijstraatjes die het centrum rijk is. Later verloor men haar positie op de landkaart toen ook de Fransen het stadje innamen maar de netten- en touwfabricage zorgde intussen wel gewoon voor het nodige inkomen. Was Oudewater ooit sterk en verankerd katholiek, later werd het protestantse geloof dominant en Oudewater is nu toch echt te vinden in de gelovige bijbelgordel die Nederland kent. In al die geloofsbeleving kunnen we niet voorbij aan de heksenprocessen die hier plaatsvonden en men nu nog gedenkt via het erg aardige en informatieve museum de Heksenwaag. Daar zie je nog hoe men indertijd met anders denkenden om ging. Daarover later in een blog meer.

De horeca was omvangrijk, veel terrassen, het is er druk, de fiets het favoriete vervoermiddel voor de talrijke dagjesmensen die Oudewater bezoeken. Opbrekingen in de straten rond het centrum maakten tijdens ons bezoek het binnenrijden van de stad nog wel te doen, er uit komen bleek een crime. Maar dat zal wellicht over enkele maanden heel anders zijn. Let wel op, want voor een deel van de binnenstad is betaald parkeren de norm en controle streng. Maar verder….een aanrader! (Beelden: eigen archief)