Als een cultuur intrigeert is het wel die van de oude Egyptenaren. Wat in die omgeving aan cultuur bestond zo’n pakweg 7000 jaar geleden is ongekend en opgravingen die tot de dag van vandaag voortgaan maken steeds meer duidelijk over hoe hoogstaand culturen als die van de Egyptenaren indertijd waren. De wereld van de farao’s, intriges, de goden, de slaven, piramides, goud, zilver, en zo meer. Musea over de hele wereld zijn er aardig mee gevuld, maar het huidige Egypte houdt ondanks de islamitische ideologie die daar heerst toch met veel eerbied zaken uit die tijd museaal in eigen land beschikbaar.

Dat is wel eens anders geweest. Grafrovers door de eeuwen heen haalden sommige oude graven leeg en verpatsten de inhoud. Veel hoog geplaatsten uit die oude tijden werden begraven met flink wat zaken die fortuinen konden opbrengen en de soms zo arm als ratten levende grafschenders zagen daar wel brood in. Maar ook westerse (m.n. Duitse, Britse en Franse) Egyptologen waren niet vies van een ontginning van die oude graf- en gedenkplekken om zo hun besef over die oude farao’s maar ook hun aanzien als experts te vergroten. Wie de interesse wel heeft maar geen trek om in het Saharazand te gaan spitten onder een brandende zon (zoals ik) is er de geweldige voorstelling ‘Het Rijk van de Farao’s – Ervaar het oude Egypte’ zoals die nu draait in de Westergasfabriek in Amsterdam via de bekende Fabrique des Lumiere organisatie.

Over dat laatste fenomeen schreef ik al eens in mei 2023 toen daar een totaal andere voorstelling de adem bij ons als toeschouwers aardig weg nam. Deze nieuwe reeks doet dat opnieuw, al wisten we door die eerdere ervaring nu wel wat ons te wachten stond. Overdonderende beelden, schitterend geluid en natuurlijk dat decor van die prachtige cultuur die intussen begraven ligt onder meters woestijnzand. Wat in het verhaal ook opviel, de ontstaansgeschiedenis van het Egyptische rijk werd uitgelegd met teksten die je vrijwel 1:1 ook terugvindt bij het Joodse volk, maar zeker ook bij de Christenen. Het grote niets, goden die vanuit het oerwater Noen een vruchtbare berg wisten te scheppen die een piramidevorm aannam en zo leidde tot het begin van de wereld.

En die wereld werd Egypte. Verbazingwekkend hoeveel die geloven op elkaar lijken als het om die claim op de schepping gaat. Alleen waren die eerste Egyptische goden er dik duizenden jaren eerder mee dan de Christelijke predikers. Ach, laten we dat maar evolutie noemen. Als pauzeprogramma (..) draaide men bij deze voorstelling ook een aantal voorstellingen van Franse schilders die de Orient vastlegden in de 19e eeuw en een beeld lieten zien dat wat naief/dromerig (b)lijkt en de islamitische cultuur van toen zag als iets waar wij weliswaar hoofdschuddend naar keken maar ook aantrekkelijk vonden.

Naakte slaven, blanke slavinnen in een harem, leeuwenjachten, het was voor mensen toen kennelijk een prachtig beeld. Maar heel eerlijk, van mij hoefde dat onderdeel van deze voorstelling niet zo. Dat gold ook voor het binnentreden van een groep middelbare scholieren onder leiding van een paar leerkrachten die gillend en achter elkaar aanrennend vooral zichzelf zagen als middelpunt van de schepping en zich niets aantrokken van de vermaningen die door vertegenwoordigers van de organisatie werden geuit. Er werd geflitst (verboden), hard gepraat, men had maling aan de beelden, stond er zelfs met de rug naartoe. Toen ik die lui wat beter bekeek zag ik alleen maar allochtone jongens en gesluierde meiden.

Nul interesse in dat oude Egypte, niks met cultuur. Duidelijker kan de scheidingslijn in onze samenleving anno 2025 niet worden bewezen. Jammer, want juist door kennis van de geschiedenis kom je tot betere duiding van ons heden of de toekomst. En nee, ik ben in dit geval niet extra kritisch. Er waren diverse andere jonge mensen van heinde en verre die in alle rust en stilte naar deze prachtige voorstelling keken en genoten. Het verschil in gedrag was opnieuw zeer opvallend. De rust keerde weer toen de lawaai makende groep verdween. En toen konden wij opnieuw genieten van deze prachtige voorstelling. Een aanrader voor liefhebbers van dat oude Egypte maar ook van een meer dan overweldigende voorstelling. Benieuwd wat men in de toekomst weer gaat bedenken voor dit theater… (beelden: prive)