Ik ben zelf geen kind van de jaren 70 maar had er wel een kunnen zijn als ik wat meer had opgelet indertijd. Maar mijn jeugd, huwelijkse status en mentaliteit (noem het moraal) in die periode maakte dat ik weinig mee kreeg van wat zich in sommige kringen tijdens die jaren afspeelde. Want als ik de verhalen mag geloven speelde zich heel wat af achter soms keurig uitziende deuren of gordijnen. De vrije moraal die al in de jaren zestig was opgestart zette zich in de volle breedte van de maatschappij door. Mannen en vrouwen zochten de vrijheid, wilden geen enkele belemmering meer en kwamen samen in soms wel zeer opmerkelijke letterlijke of figuurlijke gemeenschappen terecht.
De communes, vrije scholen, eerste festivals en concerten maar zeker ook in het verlangen alles te delen. En dat beperkte zich niet tot wereldlijke goederen maar ook tot drugs, kennis, partners of zelfs kinderen. Het resultaat zou in onze huidige ogen wellicht de conclusie rechtvaardigen dat Sodom en Gomorra toen pas echt hadden toegeslagen. En…in veel gevallen was dat ook zo. Onlangs zag ik er een documentaire over. Vrije mensen van toen die openlijk vertelden over hun keuzes indertijd, hoe ze omgingen met partnerruil, over anti-authoritaire opvoeding en onderwijs.
Naaktheid in de nabijheid van kinderen maakten die niet terughoudend, zij vonden het volgens die moraal van toen min of meer normaal. Gold ook voor drugs. Wonen in een kraakpand was bijna norm, met meerdere partners een gezin vormen ook. Of je nu hetero, homo, lesbisch of wat ook was, het kon en mocht. De wereldse moraal veranderde dus sterk, de kerken verloren elke grip op de volgers en de wereld om ons heen was o.a. door oorlogen (Vietnam, Midden Oosten) zodanig in verwarring dat samen sterk maakte en genieten beter nu dan later kon plaatsvinden.
De documentaire was daarover ook expliciet. Maar een van de kinderen van toen, een nu nog leuk uitziende vrouw, vertelde dat juist die bijzondere en zeer vrije opvoeding in haar jeugd een leven vol seksuele frustraties had gebracht en ze nog steeds niet kon omgaan met vrije seksualiteit en naaktheid. Dat is dus heel bijzonder. Wat toen allemaal kon ging nog even verder in de jaren 80. Maar daar kwamen de vele seksuele uitspattingen zonder rem vrijwel tot stilstand doordat we als wereldbevolking aanliepen tegen de dodelijke besmettingen met AIDS. Gek genoeg zie je in de jaren daarna dat de vertrutting langzaam maar zeker haar stempel op de maatschappij zette. Partnerruil is nu voor de enkeling weggelegd, naaktheid is vrijwel uit den boze geworden en openheid over seksualiteit ingeruild voor grote stilte.
Je hoeft maar naar moderne films of series te kijken. Vrouwen kleden zich volgens de verhaallijnen nooit meer uit, doen niet aan seks, krijgen kinderen in het ziekenhuis en zwijmelen hooguit bij Harry Potter. En dat alles valt mij als observator dan op. Wat ik nu zie over die jaren 70 zag ik indertijd echt veel minder. Ik wist wel dat wat je kunt teruglezen bestond, maar deed er zelf niet aan mee. Veel te netjes, noem het maar bijna vertrut. Maar ik zat en zit er niet echt mee. Al blijf ik wel nieuwsgierig. Hoe zou het al die vrije types nu vergaan. Zijn ze nog steeds zo vrij? Zijn de oorspronkelijke partners er nog steeds? Hoe vergaat het de kinderen? Zij die het weten mogen het zeggen. En wie deze periode ook zo vrij was mag het helemaal hier uiten. Mijn montere geest stelt zich er helemaal open voor…… (Beelden: Internet)
In deze tijden van riedeltjes of via wonderlijk gegil wijsjes aan de man of vrouw brengende zangeressen zou een echt goede vocaliste als Letty de Jong vermoedelijk dienst moeten doen in bejaardenhuizen. Maar feit is dat zij ooit een van de grootste talenten van ons land was als het ging om zangwerk voor radio, tv en film. Ze werd geboren in 1936 en kwam pas ergens in de jaren zestig echt in de belangstelling van wat toen de muziekscene vertegenwoordigde. Zoals via de intussen ook bijna vergeten presentator Willem Duys. Die draaide haar consequent in zijn programma’s en combineerde haar met de voorliefde die hij uitstraalde richting Rogier van Otterloo. Ze zong mee op hitnummers als ‘het is weer voorbij die mooie zomer’ van Gerard Cox, maar zong ook het bekende nummer ‘Chanson pour Milan’ in de film ‘Nummer 14’ over Johan Cruyff. Verder was ze te horen op platen van The Skymasters, Chris Hinze, Rita Reys, Conny Vandenbosch en zelfs Drs.P. Ze zong jingles in voor Radio Veronica en o.a. herkenningstunes voor het programma van de zo wreed vermoorde Theo van Gogh.
Naast haar zangwerk acteerde ze ook nog en speelde o.a. rollen in hoorspelen op basis van de boeken van Per Wahloo en Maj Sjowall. Als actrice trad ze ook op in de TV-serie ‘Het Meisje met de blauwe hoed’. Als zangeres bracht ze twee albums uit die in resp. 1974-75 verschenen. Letty de Jong had een gouden keel. Niet het uiterlijk van de grote ster. Ook niet de behoefte om met allerlei kunst- en vliegwerk haar carriere overeind te helpen houden. Gewoon een goede zangeres die paste in het tijdperk van toen. Na de jaren tachtig werd het stil rond haar. Gek genoeg moest ik onlangs ineens aan haar denken. Ik had geen idee of ze nog ergens leefde, maar dat bleek bij nazoeken niet het geval. In 2009, tien jaar geleden dus alweer, in Laren overleden. Toen was ze pas 72 jaar oud. Bepaald te jong zou ik denken. Maar liet wel een mooi oeuvre na. En tien jaar later kreeg uw meninggever de inspiratie om haar even in de herinnering te halen. U wilt me wel vergeven mag ik hopen…toch?! (Beelden: Internet/Wiki)
Altijdmijnmening 