Als ik vanuit mijn heden terugkijk naar het hoofdstedelijk verleden zie ik vooral veel echte Amsterdammers voor me die vaak met een licht Mokums accent hard werkten om de kost te verdienen voor hun al dan niet uitgebreide gezin. Men woonde relatief eenvoudig, at voedzaam, had een groot sociaal leven en zag alles buiten de stadsgrenzen als platteland en de mensen die er woonden als ‘boeren’. Uiteraard chargeer ik iets om het beeld te schetsen, maar feit is dat Amsterdam een halve eeuw of langer terug toch vooral een aardig homogeen beeld vertoonde qua inwoners. Onder de Amsterdammers heerste een stukje trots op die stad met zijn fraaie historie, zijn brede werkgelegenheid, de mooie havens, dat unieke vliegveld voor de deur en men koesterde het feit dat de meeste familie en vrienden binnen de stadsgrenzen te vinden waren.
Zo verging het in mijn jonge jaren ook onze familie. Van de ouders woonden alle familieleden in de stad. Pas aan het begin van de jaren zestig verhuisde een tante en oom met hun dochter naar Meppel. Volgens mijn moeder toch een plek aan de andere kant van de Maan. We hebben ze nooit meer gezien. Ik heb wel eens beschreven dat we in die jeugdjaren regelmatig (minstens 20 keer per jaar) andere plekken in het land bezochten.
De Veluwe, Limburg, Zuid-Holland, het waren hele ritten en het leek keer na keer wel een soort vakantie. Maar zodra we op de terugweg de contouren van Amsterdam weer zagen was alles goed. Toen de bevolking van Amsterdam net zo rap veranderde als het stadsbestuur naar links opschoof zag je onrust bij de bestaande oerbevolking. De huizen verpauperden, die slechte huizen werden toegewezen aan de nieuwe immigranten. Tuinsteden aan de rand van de stad als Osdorp, Geuzenveld, Bijlmermeer boden nog enige tijd een sfeerloos alternatief voor de oude 17e, 18e of 19e eeuwse buurten waar de oer-bewoners van de stad vandaan kwamen en uit vertrokken.
Toen de stad leed onder meer en meer verloedering en criminaliteit trok men nog verder weg. Purmerend, Hoorn, Heerhugowaard, Hoofddorp, en uiteraard Lelystad of Almere boden door de jaren heen een vluchtweg richting frisse lucht en wijken vol herkenbare soortgenoten. Het echte Amsterdams hoor je daar en zelden meer in de stad zelf. Nu, in de 21e eeuw is een wijk als de Jordaan een gebied voor van buiten gekomen Yuppen geworden, de huizen vrijwel onbetaalbaar en meer dan 50% van de stad bestaande uit immigranten en expats.
Het echte Mokumse sfeertje verdwenen. De straten worden fietspaden, de auto de nieuwe vijand voor de linkse stadsbestuurders, op het water varen elektrische rondvaartboten en sommige buurten onherkenbaar veranderd. Ook voor mij, geboren Mokummer. Amsterdammers (net als bewoners van andere grote Randstedelijke gebieden) trekken steeds verder het land in. Tot aan Meppel toe. Waar men ongetwijfeld erg moet wennen aan dat westelijke accent. Kennelijk hebben die oom en tante indertijd toch te weinig mensen kunnen bekeren. Maar vreemd blijft het. Ik maak het vermoedelijk niet meer mee, maar ben wel benieuwd wat er over is van onze stad over opnieuw een halve eeuw. Ik vrees weinig tot niets meer. En dat is best een rampzalig scenario. Want een stad is niet alleen een collectie straten, stenen, gebouwen of wat ook, het is ook de sfeer, de cultuur, de geschiedenis, en de collectieve inzet om er samen iets van te maken. Geforceerde volksvervanging hoort daar niet bij. Wie van jullie merkt hetzelfde in de eigen oude woonomgeving? Wie is ook verhuisd, vertrokken en wellicht zelfs geemigeerd? Ik ben benieuwd…. ( Beelden: Persoonlijk archief/Internet)
Altijdmijnmening 
Prachtig beschreven Leo! Ik heb 40 (!) jaar voor Het NIPO/NIPO Software gewerkt, ons kantoor was ruim 35 jaar gevestigd in De Walvis aan de Grote Bickersstraat randje Jordaan. Je kon in de loop der jaren van heel dichtbij zien hoe de buurt veranderde, zodra de huizen waren gerenoveerd vertrokken de vorige bewoners, échte Jordanezen, zij konden de gestegen huren niet betalen, later werd alles “koop” en kwamen de Yuppen, meestal op bakfietsen😉. Ik vond het altijd een voorrecht om in die buurt te mogen werken en zeker in mijn beginjaren het mooie Amsterdam te mogen meemaken. We hebben trouwens een aantal keer voor speciale gelegenheden Jordaanwandelingen met gids georganiseerd, prachtig en indrukwekkend de geschiedenis van de Jordaan. Helaas is er inderdaad weinig tot niets meer van over en sowieso is Amsterdam tegenwoordig een groot toeristen pretpark! Moest laatst voor een cursus op de Keizersgracht zijn, voor een Frietenzaak (!) stonden rijen toeristen…TikTok had die zaak warm aanbevolen…! Maar ach, Meppel is zo slecht nog niet!
LikeLike
Ik ken Meppel wel een beetje omdat we daar diverse keren te gast waren i.v.m. aanwezigheid van onze favoriete Skoda-dealer om de hoek. Stond de auto daar voor service deden wij een rondje in de omgeving en was Meppel de plek om even relaxed rond te hobbelen en een bakkie te doen. Niks mis mee…:) Dank voor de ondersteuning van mijn verhaal over die leeglopende stad die haar eigen bewoners eigenlijk de deur uit zet en vreemdelingen, expats en wat dies meer zij van harte welkom heet…
LikeGeliked door 1 persoon
Overal zijn er grote veranderingen bezig. Hier in mijn stad ook. De sfeer van zo’n 40 à 50 jaar geleden is verdwenen. In de plaats groepen mensen van vreemde origine of mensen met veel geld die hun buurt voor minder begoede lui onbetaalbaar maken. Vooruitgang noemt men zoiets.
LikeLike
Het is deze combi die voor oorspronkelijke be/inwoners van een stad of dorp zo fnuikend blijkt te zijn. Je wilt liefst in je eigen buurt blijven wonen, maar dat gaat niet. Soms is ambitie ook goed, de vroegere woningen uit je jeugd blijken bij volwassen worden aan de kleine of oncomfortabele soort. Ik kom daar later nog op terug…
LikeGeliked door 1 persoon
Tja…
In de jaren vijftig mocht ik ook mee naar de stad. We kwamen voornamelijk in Artis, bij circus Krone, in de winkels, restaurants Harkema en de grote Heck.
Wat ons het meeste opviel, meteen in het CS al, was de veelheid van verschillende mensen in diverse kleuren. Het ‘echte’ Amsterdams kenden we alleen van Johnny Jordaan en die werd meteen weggedraaid zodra hij op de radio te horen was.
LikeLike
natuurlijk verandert een stad in 50 jaar. Toen ik 50 jaar geleden in het centrum van Rotterdam woonde, waren er veel minder terrassen en veel meer mooie kwaliteitszaken. Niet om de twee stappen de zoveelste sneakerwinkel of een tosti- of chocolademelkzaak. Het was ook rustiger, het inwonersaantal is inmiddels gegroeid.Toen woonden er al veel verschillende nationaliteiten, logisch met zo’n enorm havengebied (waren ‘we’ toen nog de grootste ter wereld of al niet meer?), maar nu nog meer. Sinds 14 jaar woon ik weer vlakbij het centrum na jaren in omringende plaatsen te hebben gewoon. Natuurlijk is niet alles geweldig en zijn er grote problemen, maar gelazer is er overal
LikeGeliked door 1 persoon
dat van die groei qua inwoners klopt niet geloof ik. Nu ja, ze maken in ieder geval neer herrie en rommel
LikeLike
Dat laatste is zeker zo….
LikeLike
Ik vrees dat havensteden uberhaupt veel gemengde inwoners kennen. De verloedering van de winkels komt vooral ook omdat mensen met een lager opleidings/inkomensniveau daar behoefte aan hebben. Als ik de statistieken zie voor de grote steden (ook Rotterdam) is het daar zo dat nu al 55% van de bewoners van elders komt. En ja, Rotterdam was heel lang de grootste haven ter wereld. Helaas langzaam ingehaald door de grote Chinese havens en ook Antwerpen moeten we op dat punt niet uitvlakken…
LikeLike
In mijn jeugd was in onze straat een Chinees gezin zeer opvallend. Buitenlandse mensen echt schaars. Een enkele Italiaan, Spanjool, maar verder?? De echte immigratie kwam pas veel later op gang. Marokkanen, Turken etc. En die maakten dat hele buurten veranderden. Ik heb de Surinamers zien komen in 1975 en wat dit deed met mijn toenmalige woonomgeving, de Bijlmermeer. Als ik nu in de stad loop merk ik dat mijn taal nauwelijks meer wordt gesproken. En als…dan met een fiks accent dat zeker niet Mokums is…
LikeGeliked door 1 persoon
Wij kwamen alleen op plekken waar het meer toeristisch was. Dat zal het verschil geweest zijn, een woonwijk is anders.
LikeLike
Ja dat is zeker zo. Overigens kende Amsterdam ook toen al een grote Chinese gemeenschap die zich vooral vestigde aan de randen van de befaamde Wallen….
LikeGeliked door 1 persoon
Tja, verander Amsterdam in Den Haag en vul hetzelfde verhaal in, Ik verhuisde zelf eind jaren 80naar een een kleine stadje tegen Den Haag aan en voel alleen maar opluchting en dankbaarheid dat ik niet meer in Den Haag hoef te wonen wanneer ik wel eens door de buurt van vroeger rijdt. Er is geen betaalbare buurt meer waar ik zefs gratis nog zou willen wonen. Uit de hand gelopen omdat de problemen niet benoemd mochten worden en dus niet bestonden.
Maar heel voorzichtig lijkt er daar toch iets te gebeuren tegen de verpaupering met inderdaad ook het gevolg dat het onbetaalbaar wordt.
LikeLike
Het probleem is in de meeste grote steden hetzelfde. De oude bevolking vertrekt en daarmee ook een stukje historie en cultuur….
LikeLike
Klopt, omdat in dié steden jarenlang alleen de ánder culturen aandacht kregen en de eigen cultuur ondergeschikt gemaakt werd. Ik heb het aan den lijve ondervonden.
LikeLike
Dan snap je de Exodus uit de grote steden des te beter. Je komt inwoners van die steden nu overal in het land tegen. Hopend op een stukje rust en veiligheid….(los van de betaalbaarheid van de huizen..)
LikeLike
Uiteraard, zeker met een zoon die naar de USA trok en een kleindochter die de biezen pakte naar Zweden.
LikeLike