Onlangs verongelukte een van de weinige nog vliegende exemplaren van het type Antonov An-22 tijdens een testvlucht. Een uniek toestel ging daarmee verloren en jammer genoeg eindigde ook het leven van de 7-mans bemanning aan boord. De lezer zal wellicht denken: ‘na UND!?’ maar voor mij als luchtvaartkenner en enthousiast is dit best een triest verhaal. Al was het maar omdat dit type vliegtuig uniek is in zijn soort en gek genoeg ooit werd ontwikkeld bij Antonov in de Oekraine als transportvliegtuig voor de Sovjet krijgsmacht. Het verongelukte toestel was dan ook terug in dienst gekomen van de Russische luchtmacht en een der weinig An-22’s die men nog steeds benutte. Bij de Oekrainers was de An-22 ook in gebruik maar dan intussen voor het civiele bedrijf Antonov Air Transport.

De machines van dit bedrijf kwamen ook nog wel eens naar het westen en waren dan altijd goed voor veel belangstelling uit de kring der liefhebbers zoals ik. Want die Antonov was in alles uniek. Het was het grootste turbo-prop aangedreven vliegtuig ter wereld, kon ladingen meenemen waar toenmalige westerse transportkisten grote moeite mee zouden hebben gehad. De enorme machine werd voortgestuwd door vier bijzonder krachtige turboprop-motoren van ieder 15.000Pk die elk contra-roterende propellers aandreven. Het geluid van die motoren is wel zodanig dat je deze kisten op grote afstand kon horen aankomen of weg vliegen. Typerende toon, die meteen herkenbaar is.

Dezelfde motoren drijven overigens ook de bommenwerpervloot van de Russen aan, en in het verleden was ook de toen reusachtige Tupolev Tu-114 passagiersmachine uitgerust met deze motoren. De Antonov was in staat tanks mee te sjouwen, autobussen, een locomotief, bedenk het. In civiele dienst was het een soort vliegende kustvaarder. Eigen hijsinstallaties en personeel zorgden voor het laden en lossen. Kijk je naar de machine dan weet je dat dit onmiskenbaar een Sovjet-ontwerp is uit de dagen van de Koude Oorlog. Alles oogt groot, log, maar het is een vormgeving die door praktische overwegingen is bepaald. En het functioneerde. Toch werden ook in de Sovjet-Unie op enig moment straalgedreven opvolgers ontwikkeld. Zoals de Il-76 of de Antonov 124. Langzaam aan nam het aantal nog vliegende An-22’s af. De Oekrainse exemplaren zijn voor zover bekend tijdens de Russische invasie van Oekraine vernietigd. Een barbaarse daad. De overgebleven Russische exemplaren nog de enige voorbeelden van een toestel uit een ander tijdperk. Volgens opgave is er na de crash van dat toestel onlangs, nog een tweetal An-22’s vliegwaardig. Gelukkig zijn er nog wel wat bewaard gebleven in musea. Maar dan hoor je niet dat typerende geluid van die sterke motoren. Gelukkig zijn daar nog wel beelden van. (Beelden: Archief)