
De Tweede Wereldoorlog hakte er wat betreft het rijdend materieel van de Amsterdamse GVB stevig in. De bezetter nam een deel van de tramvloot mee naar huis als souveniers nadat het duidelijk werd dat Nazi-Duitsland op haar retour was. Dus moest men na de bevrijding roeien (rijden) met de riemen die men had. En die riemen waren schaars en ook min of meer uitgewoond. Toch kreeg men al snel een soort van rijschema overeind en konden de Amsterdammers weer naar school of kantoor met het openbaar vervoer. Men leende intussen trams uit andere steden, verbouwde oudere trams op zodanige wijze dat die wat meer comfort boden dan voorheen. Maar men snapte ook dat er nieuwe trams bij moesten komen die dat comfort nog eens extra zouden verhogen.

En na lang wikken, wegen, bekijken, onderzoeken en experimenteren besloot men een order te plaatsen in eigen huis. Een ontwerp van het GVB zelf kreeg de voorkeur boven allerlei andere trams vanuit fabrikanten die ook wel aan de slag wilden voor de Amsterdammers. De drie-assige trams waren geboren. Wagens met een erg aardig en toen modern uiterlijk. Vouwdeuren voor in- en uitstappen, een aparte zitplek voor de bestuurder en ook de conducteurs. Het signaal voor stoppen bij een halte werd voortaan visueel gegeven via verlichte glaasjes in de wagens en door een afgesloten cabine met verwarming waren deze trams een grote stap vooruit ivm de oudere blauwe twee-assers.

Een ding was wel jammer, want de beste aandrijving voor deze trams zou moeten komen uit Duitsland en dat was natuurlijk in die tijdsperiode ondenkbaar. Dus besloot men motoren te gebruiken uit oudere tramtypes die waren of werden gesloopt. Omdat de nieuwe trams nogal lang en zwaar bleken waren die motoren voor de moderne trams aan de zwakke kant. Daarbij moesten ze vaak over de hogere bruggen van de stad heen met volle last en dat ging niet van een leien dakje. De drieassers waren met hun aanhangers ook zodanig lang dat men sprak van ‘treinen’ en die konden op de lijnen die bijvoorbeeld door de smalle Leidsestraat heen moesten elkaar op de passeervlakken boven op de diverse bruggen niet passeren. Kortom er moest veel gesleuteld worden om de trams volledig inzetbaar te maken.

Toen in 1956 de eerste gelede en nog moderner trams in de stad arriveerden werden de drieassers vaak gezien als backup voor dat toen moderne materiaal. Vaak liet men dan alleen motorwagens op reservediensten rijden. Een deel aangepast met o.a. een nieuw lijnbord boven het voorraam, zoals bij die gelede trams die hen eigenlijk moesten aflossen. En feitelijk werden de eerste drieassers al sneller gesloopt dan normaal in Amsterdam bij trams het geval was. Toch bleven ze in allerlei vormen maar afnemende aantallen nog wel actief tot en met 1985. Toen pas gingen de laatste exemplaren naar sloop of musea die er eentje wilden hebben. Een enkel exemplaar verdween naar vrijplaatsen aan de rand van de stad waar ze zelfs als woningen werden ingericht. Al met al was het een opvallend tramtype dat ook een norm zette voor alle volgende opvolgers. Comfort, snelheid, bedieningsgemak en ook simpel onderhoud. Ik bewaar goede herinneringen aan die trams die altijd op de wat chiquere lijnen van het GVB reden. Want de passagiers in sommige wat duurdere wijken van de stad wilden niet meer in de oude half open blauwen worden vervoerd maar in comfortabele omstandigheden. En dat kon in die drieassers. (beelden: Archief/internet)
Er is dus veel werk gemaakt om het tramverkeer weer op poten te zetten, hulde. Een grote plaats kan ook niet zonder binnenstads vervoer.
Het was een van de leukste dingen wanneer we naar de stad gingen: de tram met die ronde vloerplaten op het scharnierpunt. (sorry Leo, ik kan het niet technisch beschrijven).
Heel wat mooier dan de gewone NACO-bussen in eigen dorp.
LikeGeliked door 1 persoon
IK groeide zelf ooit op tussen de auto’s en de trams. Maakte van die laatste ook tijdens schooljaren gebruik. Middelbaar onderwijs in West, woonde zelf in Zuid. Op het laatst wist ik precies welke trams op welke lijnen liepen wat in de winter handig was ivm al dan niet aanwezige verwarming aan boord tijdens de wintermaanden…. De trams met de scharnieren bodemplaten waren de gelede/dubbelgeleden en die kwamen eind jaren vijftig in gebruik op met name de chique lijnen 24/15 en soms op 1 of 2. Deze drie-assers werden daarbij vervangen en kwamen dan op lijn 4, 9, en 16. Voor de overige lijnen bleven de trouwe en oude twee-assers in het blauw.
LikeGeliked door 1 persoon
Een jaar of 10 geleden maakte ik een tramrit door Amsterdam, ik dacht naar West ( via Rembrandtplein langs de A C markt naar de buurt met de prachtige nieuwe stijl huizen) Wat ik me er het meest van herinner was het voortdurende getingel en stopmomenten omdat er eigenlijk áltijd wel andere weggebruikers ik de weg van de tram reden of liepen. De bestuurders moeten echt wel iéder moment oplettend zijn.
LikeLike
Ik dacht dat de tram altijd voorrang had.
LikeLike
Dat zal ongetwijfeld zo zijn, maar waar weinig ruimte is zonder vrije trambaan zal roekeloze verkeersdeelnemers platrijden toch zoveel mogelijk voorkomen worden. 😉
LikeLike
😂 Een weekje proef rijden?
LikeLike
In die tram dan hè?
LikeGeliked door 1 persoon
Néé….., het lijkt me een helse baan om er zonder ongelukken door te komen.
LikeLike
Hulde aan alle tramchauffeurs!
LikeGeliked door 1 persoon
Ja best wel, het viel me die keer zó op dat ik het nu nog weet. In Den Haag hebben ze vaker vrije banen en zijn alleen de kruisingen riskant.
LikeGeliked door 1 persoon
Veel rustiger stad…….
LikeLike
Nee joh, gedisciplineerder volk daar ….. ( ahum) 😉
LikeLike
Vrees van niet….:)
LikeLike
En toch als het rijdt, dan rijdt het…..:)
LikeLike
Ja dát wel en het is toch een goede manier om in de grote stad van A naar B te komen, of naar C of Z natuurlijk. 😉
LikeLike
Ik ben erg voor railvervoer in de grote steden. Efficient systeem…
LikeLike
Ik maak er zeker ook gebruik van als ik naar Den Haag wil of moet, met de auto kom je nérgens meer in grote steden, behalve dan in dure parkeergarages..
LikeLike
Wij doen de stad eigenlijk nooit meer in de auto. Gelukkig woont de familie/vriendenkring ook niet meer in de oude wijken en ik hoef er voor werk ook niet meer naartoe. Dus dan kan het prima met metro/tram allemaal…en lopen natuurlijk….
LikeLike
Trambestuurders krijgen uitgebreide lessen en trainingen voor ze de rails op mogen met passagiers aan boord…
LikeLike
Een beetje tram heeft een speciaal systeem om bijvoorbeeld voetgangers uit de wielen of onder de tram vandaan te houden….maar dan nog gaat het wel eens mis…
LikeLike
Maar mensen hebben nou eenmaal weinig kreukzone dus is het toch niet raadzaam een stukje met de tram “mee te schuiven” .
LikeLike
Nee, maar ze letten ook niet op… Dat is wel gebleken in steden als Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en vooral ook Utrecht. Onlangs is hier de Amstelveenlijn compleet gerenoveerd, voortaan met ongelijke kruisingen die men 25 jaar geleden te duur vond. Dodelijke ongelukken waren talrijk op deze lijn, en nu na het verdrinken van vele kalveren dempte men eindelijk de put…
LikeLike
Ja zo werkt dat, vooruitdenken vindt men niet efficiënt .
LikeLike
Ook daar zie je het selfiedenken terug. Denken dat je altijd voorrang hebt, ook al heb je dat niet….Gaat vaak fout…
LikeLike
Tram heeft altijd voorrang, behalve als zij zelf via verkeerslichten geregeld moeten stoppen…
LikeLike
Amsterdam heeft altijd een stressvol verkeersbeeld gehad en die trambestuurders worden er voor opgeleid. Niet tegenstaande dat feit zijn er bijna dagelijks incidenten tussen trams en het overige verkeer. Eigenlijk kent men dat in alle steden van de wereld waar trams rondrijden. Omdat die vervoermiddelen zwaar zijn en niet kunnen uitwijken. En tegenwoordig chauffeurs of fieters menen dat zij overal en altijd voorrang hebben….wat in het geval van trams geen goed idee is…
LikeLike
Nee klopt, in Den Haag zie je dat ook wel maar daar hebben trams meer stukken met een vrije baan ( maar dat vraag meer ruimte dan er soms is) en dan zijn alleen de kruispunten nog een probleem.. Het zal ook per wijk wel schelen , in het centrum is het natuurlijk meer een probleem dan in nieuwbouw wijken. Maar je kunt inderdaad op de fiets beter niet de strijd aangaan met een tram.
LikeLike
Alle lijnen naar buitengebieden van de stad kregen al lang geleden vrije trambanen. Ook doorgaande routes in de stad kregen die, maar ja, er rijden ook taxi’s over en bussen, waardoor het niet meteen duidelijker en veiliger werd…
LikeLike
En “ongehoorzaamheid
Uw naam is verkeersdeelnemer. 😉
LikeLike
En in Amsterdam is in het verkeer de sterkste koning. Oftewel met name taxi-chauffeurs rotzooien maar wat aan, vrachtwagenschauffeurs hebben zoveel moeite om de stad in/uit te komen dat ze ook van alles en nog wat uithalen om er te komen…. En dan moet je als trambestuurder maar zien hoe je dat redt allemaal zonder schade of erger…
LikeLike
Meer dan 20 jaar in Den Haag gewoond. Met de HTM naar de binnenstad. Later verhuisd naar Zoetermeer, ging ik een enkele keer met de RandstadRail naar Den Haag.
Vanuit het Westland waar ik nu woon gaat er een bus naar Loosduinen. Kun je daar de tram nemen om verder te komen. De auto gaat veel sneller….
LikeLike