GAZ – Russische Fordfabriek met eigen karakter..

Ook bij dit Russische automerk weet ik zeker dat veel lezers meteen melden dat ze geen idee hebben waar ik het over heb. Welnu, GAZ, oftewel de autofabriek van de stad Gorgy in de toenmalige Sovjet-Unie, werd in 1932 opgericht ter eer en meerdere glorie van het Russische volk. Maar wel met meer dan een beetje hulp van Henry Ford en zijn ingenieurs. De eerste modellen die de Sovjets dan ook bouwden waren gewoon Model A’s die in het westen zeer succesvol waren. Latere modellen van eigen bodem vertoonden nog steeds grote invloed vanuit de voormalige Amerikaanse leermeesters.

Later nam die invloed sterk af. Amerika toch de kapitalistische oervijand van het Stalinisme. GAZ moest op eigen benen staan en kreeg door de Tweede W.O. de nodige opdrachten vanuit het Rode leger. Men maakte o.a. stafauto’s die bij bossen werden gefabriceerd en bleek ook in staat vierwiel-aangedreven wagens voor dit doel te bouwen. En die ervaring zette zich door in de GAZ 69 ‘Jeep’ die na de oorlog in Oost-Europa zeer succesvol werd ‘verkocht’. Noeste wagens zonder al te veel comfort, maar wel in staat om zich overal doorheen te ploegen.

Elke auto die GAZ later uit bracht kreeg een M-nummer om aan te duiden welk model het dit keer betrof. Zo had men op enig moment de M20 in de aanbieding. Een ruime sedan met afgeronde achterkant die al snel de bijnaam Pobieda kreeg (Overwinning). De auto had een dorstige viercilindermotor in het vooronder met een drieversnellingsbak en was vooral populair bij overheidsdiensten zoals de KGB en andere geheime politie-dienaren in Oost-Europa. Ook taxi-chauffeurs waren er gek op.

Na een paar jaar volgde de sierlijke M21 Volga die ook onze streken bereikte. Technisch was er niet te veel veranderd, maar de carrosserie leek veel op toenmalige Britse en Duitse wagens uit de middenklasse. De oudere M20 kwam toen in productie bij de Poolse FSO-fabrieken. (Zie FSO-hoofstuk 25-10 jl)Met de Volga werden ook weer de nodige markten bewerkt. Zelfs de Nederlandse want ook hier reden die wagens rond. Zelfs leverbaar in toch wel erg kapitalistische tweekleurenlak.

Latere modellen van GAZ waren de M24 Volga met een strakke en ruime carrosserie en verbeterde techniek. Ook hier geleverd, o.a. met een Britse dieselmotor. GAZ bouwde ook zeer luxe limousines voor de top van de communistische partij. In totaal was GAZ zo gegroeid dat het gold als een van de grootste autofabrieken van Europa. In de huidige tijd is dat een stuk anders geworden. Na uiteenvallen van de Sovjet-Unie was de behoefte aan auto’s voor de partij weggevallen en kozen veel Russische klanten voor een westerse auto.

Net als bij andere fabrikanten in dat grote land werd GAZ in feite ontmanteld, opgeknipt en kreeg het andere taken toebedeeld. De hoogtijdagen waren voorbij. Maar men probeerde nog wel met o.a. oudere Chryslermodellen klanten te trekken. Daarnaast mocht men de Russische tegenhanger voor de Amerikaanse Hummer maken die nu breed worden ingezet door het Russische leger. Onbekend maakt onbemind wellicht, maar de geschiedenis toch aardig genoeg om hier te vermelden. (Beelden: Archief Yellowbird)

18 thoughts on “GAZ – Russische Fordfabriek met eigen karakter..

  1. Bij uitgeverij Noordhoek verscheen een boek over de geschiedenis van de Groninger Rijwiel-enMotor Industrie kortweg de Gremi ,importeur van o.a Triumph,Ardie en Horeca motoren en later van de Goggomobil en de Glas auto,s. De Glas werd zeer goed verkocht en Gremi zette in 1965 een gloednieuw gebouwencomplex neer waar 70 man /vrouw werk vonden.In 1966 leeg men de Jobstijding dat BMW het vrijwel failliete Glas had overgenomen en de import van Glas naar Alimpo zou gaan.De zeer inventieve eigenaren van de Gremi ,de 3 broers Been ,reisden de hele wereld af voor vervanging en sloegen zelfs Mazda af om in Nederland de importeur van de Russische Scaldia ,Volga en ZAZ over te nemen.Niet direct vanwege deze merken maar omdat de Lada eraan zat te komen en er een groot dealer netwerk van de Russische merken bestond. De Volga verdween al rap naar de achtergrond maar 1 van de eerste door de Gremi verkochte bestaat nog steeds. De eerste en enige eigenaar van deze auto vloog per KLM op kosten van Gremi van Schiphol naar Zuidlaren om de auto op te halen om vervolgens op de thuisreis pech te krijgen.De Gremi werd uiterst succesvol met de Lada mede door de jarenlange goede contacten van de gebroeders Been met de Rijks Overheid.

    Like

    • De geschiedenis van Gremi is een mooie aanvulling op het verhaal. Dank daarvoor. Ik kende Gremi vooral uit de jaren van hun Russische contacten, het was ooit toch de grote concurrent voor onze merken die ik indertijd verkocht als dealer-vertegenwoordiger. (Zie ook mijn vervolgverhaal over leven met de Vliegende Pijl)….Daarin komt ook de order van de overheid voorbij voor Lada’s in de tijden van Lubbers. De voorsprong die Lada daarmee nam op ons als concurrenten was eenmalig groot…

      Like

  2. ergens begin jaren 90 ben ik ooit op de autorai in Amsterdam geweest en heb daar de elektrische Oka gezien. Ik heb ook nog ergens digitaal de film van de Moskvitch Aleko liggen. Deze wagen was ook, net als de Lada Samara, met een Peugeot 1.8 diesel motor verkrijgbaar. Op zolder heb ik ook alle folders van de F.S.O uit Polen liggen. Van de Lada heb ik ze in het Arabisch in 1995 in Jordanië gekregen van een dealer in Amman

    Like

    • IK heb nooit een elektrische OKA gezien, wel de versie met een gehalveerde Lada motor. Was een aardig ding ook nog. De Aleko kan ik me nog wel goed herinneren. Die auto had volgens mij best potentieel gehad, maar werd om e.o.a. reden nooit naar Nederland gehaald. FSO heb ik hier onlangs uitgebreid behandeld net als in mijn vervolgverhaal over Leven met de Vliegende Pijl. Daarin kwam ook naar hoe matig die Poolse industrie presteerde i.v.m. met de Tsjechen of Russen….

      Like

      • De Aleko voldeed niet aan de Europese normen en Gremi stak alle energie in de Lada.Volga en ZaZ verdwenen en Zastava werd submerk.Het verdwijnen van dat merk werd onderdeel van het wereldnieuws.

        Like

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.